آیین نامه 101 با موضوع شناسایی و طبقه بندی مطالبات موسسات بیمه و نحوه محاسبه ذخایر آنها مصوب 1399/11/06 شورایعالی بیمه

شناسنامه آیین نامه 101 با موضوع شناسایی و طبقه بندی مطالبات موسسات بیمه و نحوه محاسبه ذخایر آنها:

مرجع تصویب: شورایعالی بیمه
تاریخ تصویب: 1399/11/06 

بیشتر بخوانید:

مقررات بیمه مرکزی   

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی      

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری     

متن آیین نامه 101 با موضوع شناسایی و طبقه بندی مطالبات موسسات بیمه و نحوه محاسبه ذخایر آنها:

بخش اول: کلیات

ماده ۱ ـ کلمات و اصطلاحات زیر صرف نظر از هر مفهوم دیگری کـه داشته باشند در این آئین نامه با تعاریف زیر استفاده شده اند:
1 ـ بیمه مرکزی: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 
2 ـ مؤسسه بیمه: مؤسسه بیمه دولتی و غیردولتی داخلی در سرزمین اصلی کـه مجاز بـه انجام عملیات بیمه در ایران است،
3 ـ مطالبات: شامل مطالبات حق بیمه، سایر مطالبات بیمه ای و مطالبات غیر بیمه ای است. 
4 ـ مطالبات حق بیمه: بخشی از دارایی های مؤسسه بیمه کـه ناشی از عملیات بیمه ای آن و معرف طلب بابت حق بیمه از بیمه گذاران، نمایندگان بیمه، کارگزاران رسمی بیمه و سایر بیمه گران است.
۴ ـ ۱ ـ اصلاح 1404/07/30 ـ مطالبات حق بیمه جاری: بخشی از مطالبات بیمه ای کـه تا تاریخ ترازنامه، سررسید اقساط آن ها فرا نرسیده باشد.
۴ ـ ۲ ـ اصلاح 1404/07/30 ـ مطالبات حق بیمه سررسید گذشته: بخشی از مطالبات بیمه ای کـه در تاریخ ترازنامه، سررسید اقساط آن ها گذشته و وصول نشده باشد اعم از این کـه بیمه نامه های مربوط منقضی شده یا نشده باشد. در هر حال، سررسید اقساط یک بیمه نامه نباید از تاریخ انقضای پوشش بیمه ای دیرتر باشد.
ـ مطالبات طبقه اول: حداکثر شش ماه از زمان سررسید قسط مربوط بـه آن ها گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه دوم: بیش از شش ماه و حداکثر یک سال از زمان سررسید قسط مربوط بـه آن ها گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه سوم: بیش از یکسال و حداکثر دو سال از زمان سررسید قسط مربوط بـه آن ها گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه چهارم: بیش از دو سال از زمان سررسید قسط مربوط بـه آن ها گذشته باشد.
۵ ـ اصلاح 1404/07/30 ـ سایر مطالبات بیمه ای: بخشی از دارایی های مؤسسه بیمه کـه ناشی از عملیات بیمه ای آن است و معرف طلب موسسه بیمه از سایر بیمه گران (از قبیل خسارت) بر اساس مدت سپری شده از زمان سررسید پرداخت مطالبات است و بـه صورت زیر طبقه بندی می شوند:
ـ مطالبات طبقه اول: بیش از شش ماه و حداکثر یکسال از زمان سررسید پرداخت آن ها گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه دوم: بیش از یکسال و حداکثر دو سال از زمان سررسید پرداخت آن ها گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه سوم: بیش از دو سال و حداکثر سه سال از زمان سررسید پرداخت آن ها گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه چهارم: بیش از سه سال از زمان سررسید پرداخت آن ها گذشته باشد.
۶ ـ اصلاح 1404/07/30 ـ مطالبات غیر بیمه ای بـه استثنای سود سهام دریافتنی: آن بخش از دارایی های مؤسسه بیمه کـه ناشی از سایر فعالیت های آن است و معرف طلب موسسه بابت مواردی از قبیل اسناد دریافتنی است و بر اساس مدّت سپری شده از زمان سررسید آن ها بـه صورت زیر طبقه بندی می شوند:
ـ مطالبات طبقه اول: از موعد پرداخت (سررسید) آن حداکثر یکسال گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه دوم: بیش از یکسال و حداکثر دو سال از موعد پرداخت (سررسید) آن گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه سوم: بیش از دو سال و حداکثر سه سال از موعد پرداخت سررسید آن گذشته باشد.
ـ مطالبات طبقه چهارم: بیش از سه سال از موعد پرداخت (سر رسید) آن، گذشته باشد. 
۷ ـ تجزیه سنی مطالبات: تفکیک مطالبات در پایان هر دوره مالی است کـه وفق ضوابط این آئین نامه انجام می شود.
۸ ـ ذخیره مطالبات: درصدی از مطالبات طبقه بندی شده است کـه بر اساس این آئین نامه محاسبه و در صورت های مالی موسسه بیمه درج می شود.

بخش دوم: شناسایی و ذخیره گیری مطالبات

ماده ۲ ـ موسسه بیمه موظف است بـه منظور جبران زیان ناشی از عدم وصول مطالبات، ذخیره مطالبات را بـه شرح زیر تعیین و در دفاتر و حسابهای خود اعمال نماید:
مطالبات حق بیمه و سایر مطالبات بیمه ای و مطالبات غیر بیمه ای    :
طبقه اول: 25 درصد
طبقه دوم: 50 درصد
طبقه سوم: 75 درصد
طبقه چهارم: 100 درصد
تبصره ـ موسسه بیمه می تواند ذخیره مطالبات بیمه ای خود از دستگاه های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری کـه از بودجه دولتی استفاده می کنند را صفر درصد و ذخیره مطالبات بیمه ای از سایر دستگاه های اجرایی موضوع ماده مذکور را حداکثر ۵۰ درصد کمتر از میزان مقرر در این ماده در دفاتر و حساب ها اعمال نماید.

ماده 3 ـ چنانچه طبق نظر حسابرس، مطالبه در هر طبقه ای لاوصول باشد، موسسه بیمه موظف است ۱۰۰ درصد
آن را بـه عنوان ذخیره مطالبات در دفاتر و حساب های خود اعمال نماید.

ماده ۴ ـ مؤسسه بیمه موظف است تجزیه سنی مطالبات خود را جداگانه در یادداشت های پیوست صورت های مالی پایان دوره بـه شرح جدول زیر افشا نماید:

    مطالبات حق بیمه و سایر مطالبات بیمه ای    مطالبات غیر بیمه ای    جمع كل مطالبات
ناخالص مطالبات طبقه چهارم            
ناخالص مطالبات طبقه سوم            
ناخالص مطالبات طبقه دوم            
ناخالص مطالبات طبقه اول            
ناخالص مطالبات از عملکرد سال جاری            
جمع ناخالص (مانده مطالبات طبق صورت های مالی)            
کسر می شود: ذخیره مطالبات            
جمع خالص (مانده مطالبات طبق صورت های مالی)            

ماده ۵ ـ موسسه بیمه موظف است ضمن شناسایی ذخیره مطالبات موضوع این آئین نامه، ارقام مربوط را در صورت های مالی خود افشا و کلیه مستندات و اطلاعات مربوط را از طریق سامانه سنهاب بـه بیمه مرکزی ارسال نماید.

ماده ۶ ـ اصلاح 1404/07/30 ـ موسسه بیمه موظف است اطلاعات بیست بدهکار اول خود را کـه از آنان مطالبات سررسید گذشته دارد اعم از این کـه بیمه نامه های مربوط بـه آن ها منقضی شده یا نشده باشد بـه ترتیبی کـه بیمه مرکزی مشخص می کند در سامانه بدهکاران بزرگ صنعت بیمه ثبت نماید.
به منظور مدیریت ریسک این دسته از بیمه گذاران، موسسات بیمه موظفند در تعیین نرخ و شرایط بیمه نامه هایی کـه برای این اشخاص صادر می کنند، موضوع مذکور را در نظر بگیرند.

بخش سوم: سایر موارد

ماده ۷ ـ مسئولیت صحت اطلاعات موضوع این آئین نامه و حسن اجرای آن بر عهده مدیر عامل و هیئت مدیره موسسه بیمه است. در صورت عدم رعایت مفاد این آئین نامه، بیمه مرکزی می تواند حسب مورد یکی از اقدامات زیر را انجام دهد:
الف ـ تذکر کتبی بـه هیئت مدیره یا مدیرعامل و یا مسئول امور مالی یا کنترلی مربوط،
ب ـ منع پرداخت پاداش بـه هیئت مدیره و مدیران موسسه بیمه و سود تقسیمی تا میزان ذخیره مطالبات،
ج ـ محدود نمودن عملیات صدور بیمه،
د ـ محدود نمودن صدور بیمه نامه با حق بیمه قسطی با رعایت مقررات مربوط،
هـ ـ منع فعالیت موسسه بیمه در برخی از رشته های بیمه،
و ـ سلب صلاحیت حرفه ای هیات مدیره یا مدیرعامل و یا مسئول امور مالی یا کنترلی مربوط.

ماده ۸ ـ منسوخ 1404/07/30 ـ موسسه بیمه موظف است مطالبات ناشی از عملیات بیمه ای و سایر فعالیت های موسسه بیمه کـه از ابتدای سال مالی ۱۳۹۶ ایجاد شده است، را با رعایت مقررات این آئین نامه در حساب های خود اعمال نماید. 
تبصره ـ منسوخ 1404/07/30 ـ در خصوص مطالبات ناشی از عملیات بیمه ای و سایر فعالیت های موسسه بیمه کـه قبل از سال ۱۳۹۹ ایجاد شده است، موسسه بیمه موظف است ذخیره مطالبات را وفق این آئین نامه محاسبه و حداکثر ظرف چهار سال در حساب های خود اعمال نماید مشروط بر اینکه در هر سال حداقل ۲۵ درصد ذخیره مقرر در حساب های موسسه بیمه اعمال شود.