انتقال یارانه کودک به سرپرست جدید نیازمند ارائه دادخواست نمی باشد ـ نظریه مشورتی 7/1404/204 مورخ 1404/08/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

بیشتر بخوانید:
+  مقررات یارانه و معیشت
+  یارانه در نظریات مشورتی
+  حقوق خانواده در آراء وحدت رویه قضایی
+  قیم، سرپرست و ولی طفل در نظریات مشورتی
 

جزئیات نظریه
شماره نظریه : 7/1404/204
شماره پرونده : 1404-9/1-204ح
تاریخ نظریه : 1404/08/03

استعلام :
در خصوص کودکانی که مطابق قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب 1392 به سرپرستی داده می شوند، خواهشمند است به پرسش های زیر پاسخ دهید:
1- آیا وفق آیین نامه اجرایی ماده 7 قانون هدفمندکردن یارانه ها مصوب 31/1/1389، جداسازی یارانه کودکان و نوجوانان یاد شده امکانپذیر است؟ به عبارت دیگر، آیا واریز یارانه سرپرست خانوار که به عنوان سهم کودک در نظر گرفته شده است، به حساب سرپرستان جدید امکانپذیر است؟
2- آیا اقدام در این خصوص مستلزم تقدیم دادخواست است و یا به صرف دستور اداری دادگاه یا مراجعه افراد به دفاتر پلیس +10 پس از صدور حکم سرپرستی و قطعیت آن، این امر امکانپذیر است؟
3- در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا یارانه  باید به حساب سرپرستان جدید واریز شود و یا آنکه باید به حساب کودک یا نوجوان تحت سرپرستی واریز شود؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
1- هر چند بند «الف» ماده 7 قانون هدفمند کردن یارانه ها مصوب 1388 با اصلاحات و الحاقات بعدی، پرداخت یارانه به سرپرست خانوار را پیش بینی کرده است؛ اما تبصره 2 همین ماده افتتاح حساب هدفمند سازی یارانه ها به نام سرپرست خانواده های مشمول یا فرد واجد شرایط دیگری که توسط دولت تعیین می شود را تجویز کرده است؛ در ماده 9 آیین نامه اجرایی ماده 7 قانون هدفمند کردن یارانه ها مصوب 31/1/1389 وزیران عضو کارگروه بررسی آیین نامه های قانون هدفمند کردن یارانه ها، نیز واریز کمک های موضوع قانون به حساب سرپرست دیگری به تشخیص سازمان هدفمندی یارانه ها در مواردی از قبیل اعتیاد سرپرست خانوار به مواد مخدر، زندانی بودن، عدم حضور سرپرست در محل زندگی خانوار، عدم صلاحیت سرپرست خانوار و نیز در مورد افرادی که در مراکز شبانه روزی نگهداری می شوند و فاقد سرپرست می باشند، پیش بینی شده است؛ بر این اساس و با لحاظ ماده 17 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب 1392 که تکلیف سرپرست نسبت به کودک یا نوجوان را از لحاظ نگهداری، تربیت و نفقه نظیر تکالیف والدین نسبت به اولاد دانسته است و با توجه به تبصره ماده 6 آیین نامه اجرایی قانون یاد شده مصوب 19/4/1394 هیأت وزیران با اصلاحات و الحاقات بعدی که کودک یا نوجوان تحت سرپرستی را جزو عائله تحت تکفل سرپرست منحصر یا سرپرستان محسوب کرده و مقرر داشته است از زمان قرار سرپرستی آزمایشی حسب مورد از کلیه مزایای قانونی وفق قوانین و مقررات مربوط برخوردار خواهد شد، واریز یارانه کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست به حساب سرپرست بعدی وی از زمان صدور قرار سرپرستی آزمایشی امکانپذیر است. 
2 و 3- در مورد مذکور در بند پیش گفته، با مراجعه سرپرست جدید کودک یا نوجوان تحت سرپرستی به سازمان هدفمندی یارانه ها و مطابق آیین نامه و دستورالعمل های مربوط، یارانه کودک یا نوجوان یاد شده به حساب سرپرست مذکور واریز می شود و نیازی به مراجعه به دادگاه و صدور حکم نمی باشد؛ مگر اینکه سازمان بدون جهت قانونی، از پذیرش درخواست سرپرست جدید خودداری کند که وی برای الزام سازمان می تواند به مراجع صالح مراجعه کند و در هر صورت با عنایت به تبصره 2 ماده 7 قانون هدفمند کردن یارانه ها مصوب 1388 با اصلاحات بعدی، یارانه به حساب سرپرست کودک یا نوجوان تحت سرپرستی واریز خواهد شد و موجب قانونی جهت واریز یارانه به حساب کودک یا نوجوان تحت سرپرستی وجود ندارد.

خلاصه تحلیلی 

 پرسش‌های مطرح‌شده:
۱. آیا می‌توان یارانه کودکانی که طبق قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست (۱۳۹۲) به سرپرستی سپرده می‌شوند را به حساب سرپرست جدید منتقل کرد؟  
۲. آیا برای این انتقال، دادخواست قضایی لازم است یا با دستور اداری دادگاه یا مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ امکان‌پذیر است؟  
۳. یارانه باید به حساب سرپرست جدید واریز شود یا به حساب خود کودک؟  

 پاسخ اداره کل حقوقی قوه قضائیه:

 ۱. انتقال یارانه به سرپرست جدید:  بله، امکان‌پذیر است.  
- قانون هدفمندی یارانه‌ها (۱۳۸۸) و آیین‌نامه اجرایی آن، در موارد خاصی مانند عدم صلاحیت سرپرست قبلی یا نگهداری کودک در مراکز شبانه‌روزی، انتقال یارانه به حساب سرپرست جدید را مجاز دانسته‌است.  
- مطابق ماده ۱۷ قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست (۱۳۹۲)، تکالیف سرپرست جدید در قبال کودک، مانند تکالیف والدین نسبت به فرزند است.  
- بر اساس تبصره ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی قانون فوق (۱۳۹۴)، کودک تحت سرپرستی، از زمان قرار سرپرستی آزمایشی، از کلیه مزایای قانونی (از جمله یارانه) برخوردار می‌شود.  

 ۲. روش انتقال: بدون نیاز به دادخواست.  
- سرپرست جدید می‌تواند مستقیماً به سازمان هدفمندی یارانه‌ها مراجعه کند و درخواست انتقال یارانه را ارائه دهد.  
- نیازی به مراجعه به دادگاه یا صدور حکم قضایی نیست، مگر اینکه سازمان هدفمندی بدون دلیل قانونی، از پذیرش درخواست خودداری کند. در این صورت، سرپرست جدید می‌تواند از طریق مراجع قضایی، سازمان را الزام به اجرای قانون کند.  

 ۳. حساب دریافت‌کننده یارانه:  سرپرست جدید.  
- مطابق تبصره ۲ ماده ۷ قانون هدفمندی یارانه‌ها، یارانه باید به حساب سرپرست کودک واریز شود.  
- هیچ مجوز قانونی برای واریز مستقیم یارانه به حساب خود کودک وجود ندارد.  

 نکته کلیدی:  
این انتقال از زمان صدور قرار سرپرستی آزمایشی (و نه لزوماً قطعی شدن حکم سرپرستی) امکان‌پذیر است.