تلقی قرار از حکم بدوی در تجدیدنظر به تشخیص مرجع تجدیدنظر بستگی دارد و دادگاه بدوی مکلف به پذیرش بوده و رسیدگی مجدد از موارد رد دادرس خارج است / نظریه مشورتی 7/1401/186 مورخ 1401/03/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه:

شماره نظریه : 7/1401/186

شماره پرونده : 1401 ـ 127 ـ 186ح

تاریخ نظریه : 1401/03/16

بیشتر بخوانید:

قرار نهایی رسیدگی کیفری در نظریات مشورتی     

تجدیدنظرخواهی از آرای کیفری در نظریات مشورتی     

تجدیدنظرخواهی از آراء کیفری در آراء وحدت رویه قضایی    

استعلام :

در برخی از دعاوی مطروحه در دادگاه های عمومی حقوقی، مرجع بدوی با ورود در ماهیت دعوا و بررسی ‌های لازم ضمن طرح استدلال مورد نظر خود مبادرت به صدور حکم در رابطه با دعاوی مطروحه می ‌کند؛ اما در مواردی دادگاه تجدیدنظر بدون در نظر گرفتن استدلال ماهوی دادگاه بدوی، حکم صادره توسط مرجع بدوی را قرار رد دعوای خواهان تلقی و با نقض آن پرونده را جهت رسیدگی ماهیتی به دادگاه بدوی ارسال می‌ کند؛ این امر با توجه به یک مرتبه اظهارنظر ماهیتی در مرحله بدوی، دادگاه بدوی را با مشکلات جدی مواجه می‌ کند؛ لذا خواهشمند است با توجه به مراتب یاد شده، در خصوص پرسش ‌های زیر اعلام نظر فرمایید.

1 ـ آیا دادگاه تجدید نظر می ‌تواند حکم صادره توسط مرجع بدوی را قرار رد دعوای خواهان تلقی کند؟

2 ـ با توجه به اظهارنظر سابق دادگاه بدوی در ماهیت دعوا، آیا این دادگاه تکلیفی جهت رسیدگی مجدد در ماهیت دعوا دارد؟

بیشتر بخوانید:

تجدیدنظرخواهی از آراء حقوقی در آراء وحدت رویه قضایی   

تجدیدنظرخواهی آرای حقوقی در نظریات مشورتی   

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

1 ـ مواردی که دادگاه تجدید نظر می ‌تواند حکم دادگاه بدوی را قرار تلقی و پس از نقض پرونده را نزد دادگاه بدوی صادر کننده رای جهت رسیدگی ماهوی ارسال کند، در قانون احصاء نشده و به تشخیص دادگاه تجدید نظر بستگی دارد و علی‌‌الاصول در مواردی ‌که رای دادگاه بدوی در ماهیت موضوع نباشد و دادگاه بدوی بدون ورود به ماهیت دعوی در قالب حکم مبادرت به صدور رای کرده باشد، دادگاه تجدید نظر می ‌تواند حکم دادگاه بدوی را قرار تلقی کند؛ تشخیص این امر بر عهده دادگاه تجدید نظر است.

2 ـ در مواردی ‌که دادگاه تجدید نظر رای دادگاه بدوی را قرار تلقی و پس از نقض، پرونده را جهت رسیدگی ماهوی به دادگاه بدوی ارسال می ‌کند، با توجه به ماده 253 قانون آیین دادرسی دادگاه ‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 و بند «ب» ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، دادگاه بدوی مکلف به تبعیت از نظر دادگاه تجدید نظر است و اقتضای تبعیت از مرجع عالی در فرض سؤال، پذیرش عدم اظهارنظر در ماهیت دعوا و به تبع آن، خروج موضوع از شمول احکام مقرر برای رد دادرس و ضمانت اجرای مقرر برای آن، یعنی صدور قرار امتناع از رسیدگی بوده و دادرس دادگاه بدوی ناگزیر از رسیدگی خواهد بود./