رای 1136 مورخ 1400/04/01 هیات عمومی دیوان عدالت اداری: بدلیل عدم شمول مقررات قانون کار، هیات های حل اختلاف قانون کار صالح به رسیدگی به اختلافات کاری کارکنان سازمان بورس و اوراق بهادار نمی باشد.

شماره دادنامه: 1136

تاریخ دادنامه: 1400؍04؍01

شماره پرونده: 9902180

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع : اعلام تعارض در آرای صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

شعب دیوان عدالت اداری در خصوص اعتراض به آرای هیأت های حل اختلاف اداره کار از حیث صلاحیت رسیدگی به اختلاف فی ما بین سازمان بورس اوراق بهادار و کارکنان سازمان بورس، آرای متفاوتی صادر کرده اند.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه 20 تجدید نظر دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقایان ***، *** به نمایندگی از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار به طرفیت هیأت حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی جنوب غرب تهران و به خواسته اعتراض به دادنامه شماره 956305 هیأت حل اختلاف اداره کار، ضمن نقض دادنامه شماره 720 ـ 8؍3؍1398 صادره از شعبه 64 دیوان عدالت اداری، به موجب دادنامه شماره 4193 ـ 20؍12؍1398 به شرح زیر رای به ورود شکایت صادر کرده است:

«با مداقه در اوراق و ملاحظه مستندات ابرازی طرفین نظر به اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار مشمول قوانین خاص استخدامی خود می باشد که در راستای ماده 188 قانون کار روابط فی مابین کارمندان و سازمان مربوطه مشمول مقررات کار نبوده تا هیأت های موضوع ماده 157 قانون کار صلاحیت رسیدگی به اختلاف فی مابین طرفین را داشته باشند، لذا با تشخیص موجه و مقرون به واقع ادعای تجدیدنظر خواه و ضمن نقض دادنامه شماره 720 ـ 8؍3؍1398 شعبه 64 بدوی دیوان عدالت اداری و رای شماره 956305 ـ 3؍3؍1396 هیأت حل اختلاف اداره کار جنوب غرب تهران، حکم به ورود شکایت تجدیدنظر خواه و ارجاع به هیأت مربوطه جهت رسیدگی مجدد با رعایت مفاد این دادنامه صادر و اعلام می گردد.»

ب: شعبه 64 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقای *** به نمایندگی از سازمان بورس و اوراق بهادار به طرفیت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی جنوب غرب تهران و به خواسته اعتراض به دادنامه شماره 1؍966932 هیأت حل اختلاف اداره کار، به موجب دادنامه شماره 54 ـ 25؍1؍1399 به شرح زیر رای به رد شکایت صادر کرد است:

«نظر به اینکه رای قطعی شماره 1؍966932 ـ 17؍11؍1397 هیأت حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی جنوب غرب تهران در راستای حدوث اختلاف فی مابین کارگر و کارفرما براساس مواد 2 و 3 و 148 و 157 از قانون کار مصوب 1369 مجمع تشخیص مصلحت نظام صادر گردیده و از ناحیه خواهان دلیل موثر و موجهی که موجبات نقض یا بی اعتباری رای معترض به را فراهم آورد ارائه و ابراز نگردیده و از طرفی در رسیدگی از حیث شکلی و ماهوی و رعایت قوانین و مقررات ایراد و اشکالی ثابت نیست، لذا با عدم احراز نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها در مبانی استدلال رای، خواسته غیرموجه تشخیص و با اجازه حاصله از مواد 10 و 63 قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن تأیید رای معترض به حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد.» رای مذکور به موجب دادنامه شماره 1192 ـ 22؍4؍1399 صادره از شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تأیید شده است.

ج: شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقایان *** به نمایندگی از سازمان بورس و اوراق بهادار به طرفیت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و به خواسته اعتراض به دادنامه هیأت حل اختلاف اداره کار، ضمن نقض دادنامه شماره 2631 ـ 19؍8؍1398 صادره از شعبه 64 دیوان عدالت اداری، به موجب دادنامه شماره 3727 ـ 26؍11؍1398 به شرح زیر رای صادر کرده است:

«نظر به اینکه تجدیدنظر خواه مدعی است که سازمان بورس و اوراق بهادار تابع مقررات قانونی خاص استخدامی می باشد و به این موضوع توجهی در هیأت و شعبه بدوی نشده است لذا احراز این موضوع به وسیله اداره کار برای جلوگیری از تضییع حق ضروری به نظر می رسد. مستنداً به ماده 71 قانون تشکیلات و آئین دادرسی ضمن نقض رای شعبه بدوی حکم به ورود شکایت دائر به نقض رای هیأت اداره کار و رسیدگی مجدد ضمن بررسی در مورد اینکه ادعای سازمان بورس دارای مقررات خاص است و تأثیر در صلاحیت اداره کار دارد یا خیر صادر و اعلام می گردد.»

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1؍4؍1400 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

بیشتر بخوانید:

مقررات کار   

 استخدام و کار در آرای وحدت رویه قضایی   

 حل اختلافات کارگر و کارفرما در آرای دیوان عدالت اداری   

عدم شمول قانون کار در آرای دیوان عدالت اداری  

 اختلافات کارگر و کارفرما در نظریات مشورتی 

موضوعات بورس در آراء دیوان عدالت اداری  

الف ـ تعارض در آراء محرز است.

ب ـ اولا:ً براساس ماده 5 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1384 سازمان بورس و اوراق بهادار، مؤسسه عمومی غیردولتی با شخصیت حقوقی و مالی مستقل است و مطابق تبصره این ماده: «اساسنامه و تشکیلات سازمان حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط شورا تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.» بر مبنای ماده 3 اساسنامه سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب سال 1384 هیأت وزیران نیز: «سازمان، مؤسسه عمومی غیردولتی است و مقررات مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی آن به تصویب شورا می رسد.»

ثانیاً: براساس ماده 188 قانون کار مصوب سال 1369: «اشخاص مشمول قانون استخدام کشوری یا سایر قوانین و مقررات خاص استخدامی و نیز کارگران کارگاه های خانوادگی که انجام کار آنها منحصراً توسط صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول وی انجام می شود، مشمول مقررات این قانون نخواهند بود.»

ثالثاً: با عنایت به اینکه مقررات اداری و استخدامی سازمان بورس و اوراق بهادار در تاریخ 20؍3؍1385 به تصویب شورای عالی بورس رسیده، لذا سازمان بورس و اوراق بهادار دارای آیین نامه استخدامی خاص بوده و بر اساس ماده 188 قانون کار مصوب سال 1369 از شمول مقررات قانون کار خارج است و از سوی دیگر بر مبنای ماده 79 مقررات اداری و استخدامی سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب سال 1385 صرفاً مواردی که در این مقررات پیش بینی نشده، تابع قانون کار خواهد بود و در نتیجه جواز رجوع به قانون کار در موارد مذکور نیز ناشی از تصریح به این امر در مقررات اداری و استخدامی سازمان مزبور است.

بنا به مراتب فوق، دادنامه شماره 54 ـ 25؍1؍1399 صادره از شعبه 64 بدوی دیوان عدالت اداری که به موجب دادنامه شماره 1192 ـ 22؍4؍1399 شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید گردیده و با استناد به عدم شمول مقررات قانون کار نسبت به کارکنان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عدم صلاحیت مراجع حل اختلاف موضوع قانون کار نسبت به رسیدگی به دعاوی کارکنان سازمان مزبور تصریح کرده، در این حد صحیح و منطبق با موازین قانونی است.

این رای به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

محمد مصدق ـ رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری