رای 675 مورخ 1402/11/24 هیات عمومی دیوان عدالت اداری: براساس مقررات برای شوراهای اسلامی شهر صلاحیتی در خصوص تعیین عوارض برای انجام حفاری در شهر پیش بینی نشده است.
مشخصات رای:
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲ /۱۱ /۲۴
شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۳۰۶۰۶۷۵
شماره پرونده: ۰۲۰۴۶۸۰ ـ ۰۲۰۴۱۳۵
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
طرف شکایت: شورای اسلامی شهر اردبیل ـ شهرداری اردبیل
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده ۲۲ تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال ۱۴۰۱ شهرداری اردبیل
گردش کار:
معاون حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور بـه موجب شکایت نامه شماره ۱۰۰۷۲۲ مورخ ۲۴ /۳ /۱۴۰۲ ابطال ماده ۲۲ تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال ۱۴۰۱ شهرداری اردبیل را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
"شورای اسلامی شهر اردبیل بـه موجب ماده ۲۲ تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال ۱۴۰۱ اقدام بـه تعیین خسارت محل حفاری و بهسازی و ترمیم معابر حفاری شده، نموده است. این در حالی است که:
اولاً ـ بر اساس ماده ۱۰۳ قانون شهرداری ها (الحاقی ۲۷ /۱۱ /۱۳۴۵ ) مقرر شده است که: «کلیه وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و خصوصی موظفند قبل از هرگونه اقدامی نسبت بـه کارهای عمرانی واقع در مناطق مندرج در ماده ۹۷ و ۹۸ از قبیل احداث شبکه تلفن و برق و آب و سایر تأسیسات و همچنین اتصال راه های عمومی و فرعی رعایت نقشه جامع شهرسازی را بنمایند. این قبیل اقدامات باید با موافقت کتبی شهرداری انجام گیرد و مؤسسه اقدام کننده مکلف است هرگونه خرابی و زیانی را کـه در اثر اقدامات مزبور بـه آسفالت یا ساختمان معابر عمومی وارد آید، در مدت متناسبی کـه با جلب نظر شهرداری تعیین خواهد شد، ترمیم نموده و بـه وضع اول در آورد در غیر اینصورت شهرداری خرابی و زیان وارده را ترمیم و بـه حال اول در آورده هزینه تمام شده را با ۱۰% (ده درصد) اضافه از طریق اجرای ثبت اسناد وصول خواهد کرد.»
ثانیاً: بر اساس ماده ۴ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب ۲۷ /۱۱ /۱۳۸۰ «دریافت هرگونه وجه، کالا و یا خدمات تحت هر عنوان از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط وزارتخانه ها، مؤسسات و شرکت های دولتی غیر از مواردی کـه در مقررات قانونی مربوط معین شده یا می شود، همچنین اخذ هدایا و کمک نقدی و جنسی در قبال کلیه معاملات اعم از داخلی و خارجی توسط وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، مؤسسات و شرکت هایی کـه شمول قانون بر آن ها مستلزم ذکر نام یا تصریح نام است و یا تابع قوانین خاص هستند، ممنوع می باشد.»
با توجه بـه اینکه قانونگذار در مورد ترمیم و جبران خسارت ناشی از خرابی و زیانی کـه در اثر اقدامات وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و خصوصی بـه معابر و راه های عمومی وارد می شود تعیین تکلیف نموده است، ماده ۲۲ تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات شهرداری اردبیل در سال ۱۴۰۱ مغایر با مواد قانونی مذکور و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن در هیأت عمومی دیوان (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) از تاریخ تصویب مورد درخواست می باشد."
رییس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان اردبیل نیز بـه موجب دادخواستی بـه طور خلاصه اعلام کرده است که:
"مصوبه مورد شکایت مغایر با مندرجات ماده ۱۰۳ قانون شهرداری ها و تبصره ۱ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده می باشد. توضیح اینکه قانونگذار برخلاف مواردی مانند ساخت و ساز کـه در ماده ۱۰۰ قانون شهرداری صراحتاً اخذ مجوز را ضروری دانسته در خصوص عملیات حفاری از عبارت «اخذ موافقت کتبی» استفاده نموده است. این تمهید بی جهت نیست. زیرا اخذ موافقت بـه دلیل اطمینان از عدم تعارض طرح با زیرساخت های شهری و نقشه جامع شهر است و وضع تعرفه برای اعلام موافقت کتبی شهرداری فاقد وجاهت قانونی است. مضافاً اینکه عبارت پایانی ماده مارالذکر این استدلال را تقویت می نماید زیرا برای جبران خسارت وارده احتمالی تعیین تکلیف نموده و ضمانت اجرای آن را مشخص می نماید. فلذا با وجود تعیین تکلیف قانون نسبت بـه موضوع، وضع عوارض تحت این عنوان فاقد وجاهت قانونی است. مصوبه یاد شده علاوه بر مغایرت با ماده ۱۰۳ قانون شهرداری، با ماده ۴ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب ۱۳۸۰ و رأی شماره ۱۴۴۵ ـ ۶ /۶ /۱۴۰۰ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز مغایرت دارد.
دستورالعمل نحوه هماهنگی و صدور مجوز حفاری در سطح شهرهای کشور با هدف یکسان سازی و پرهیز از اخذ مبلغ اضافی از طرف شهرداری ها وضع گردیده و هزینه های حفاری را بر اساس فهرست آحاد بها تعیین نموده و مخصوص مواردی است کـه شهرداری رأساً متولی انجام حفاری است و بـه لحاظ منطقی و حقوقی نمی تواند بـه عنوان منبعی جهت اخذ عوارض مورد استفاده شهرداری قرار گیرد."
متن مقرره مورد شکایت بـه شرح زیر است:
"ماده ۲۲ـ خسارت محل حفاری و بهسازی و ترمیم معابر حفاری شده
ردیف ـ نوع گذر ـ شهروندان (انشعاب) بـه ازای هر متر طول ـ ادارات و شرکت های حفار (شبکه) بـه ازای هر متر طول
۲ـ معابر و خیابان های ۱۲ متر و بیشتر ـ ۰۰۰ /۰۰۰ /۴ ـ ۰۰۰ /۰۰۰ /۵
۳ـ معابر ۱۲ متری و کمتر فضای سبز و پیاده رو ـ ۰۰۰ /۰۰۰ /۲ ـ ۰۰۰ /۵۰۰ /۲
۴ـ سنگ فرش و پازل پیاده رو و خیابان ها ـ ۰۰۰ /۰۰۰ /۴ ـ ۰۰۰ /۰۰۰ /۵
۵ ـ خاکی با عرض ۶۰ سانتی متر (بدون آماده سازی و کمپکت) ـ ۰۰۰ /۵۰۰ ـ ۰۰۰ /۶۰۰
۶ ـ خاکی با عرض ۶۰ سانتی متر (پس از آماده سازی و کمپکت) ـ ۰۰۰ /۰۰۰ /۱ ـ ۰۰۰ /۲۰۰ /۱
تبصره: عوارض حفاری برای نصب انشعابات ادارات و شرکت ها (به غیر از آسفالت جدید) همانند تعرفه عوارض اشخاص محاسبه و اخذ خواهد گردید.
بند ۱: برای انجام حفاری انشعابات شهروندانی کـه آسفالت یا پازل جدید (زیر ۴ چهال سال) را حفاری می نمایند عوارض حفاری بـه صورت ۵ /۲ برابر طول حفاری و برای انشعابات، توسعه شبکه و یا اتفاقات ادارات و شرکت ها بـه صورت ۵ /۳ چهار برابر طول حفاری بـه عنوان عوارض حفاری اخذ خواهد گردید.
بند ۲: در صورت انجام حفاری بـه صورت نقب بـه شرط رعایت استانداردهای لازم و اینکه ابعاد انجام حفاری برای نقب کمتر از یک متر باشد عوارض حفاری بـه صورت ۳۵% اخذ خواهد شد.
بند۳: بـه منظور رفاه حال افراد نیازمند فاقد آب آشامیدنی و گاز (تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد) با ارائه معرفی نامه رسمی از این سازمان ها عوارض حفاری صرفاً برای نصب انشعابات مذکور برای آسفالت ۵۰% مبلغ اخذ و برای خاکی مبلغی اخذ نخواهد شد .
بند۴: در حفاری های کـه عرض حفاری بیشتر از یک متر و کمتر از ۱ /۵ متر باشد (در صورت ارائه درخواست و صدور مجوز حفاری براساس عرض فوق) مبنای محاسبه و اخذ عوارض حفاری بـه صورت دو برابر تعرفه این ماده خواهد بود.
تبصره الف: در صورتی کـه عرض حفاری بیشتر ۱ /۵ متر باشد مبنای محاسبه مطابق بند ۹ (عوارض حفاری مربوط بـه حوضچه و منهول) خواهد بود.
تبصره ب: در صورتی کـه عرض حفاری از مقدار قید شده در مجوز حفاری صادره با اعمال ۱۰ سانتی متر فلورانس باز هم بیشتر باشد مشمول این بند نبوده و مطابق بند ۸ (مربوط بـه حفاری های بدون مجوز) عوارض حفاری دریافت خواهد شد.
بند ۵: در معابر و کوچه هایی کـه آسفالت آن خیلی قدیمی بوده و بیش ۶۰% درصد آسفالت آن از بین رفته و در برنامه آسفالت ریزی شهرداری قراردارد بنا بـه تشخیص کمیسیون حفاری شهرداری عوارض حفاری بـه صورت میانگین خاکی و آسفالت اخذ خواهد شد.
بند ۶: در صورتی کـه شرکت حفار نسبت بـه برداشت مازاد حفاری بعد از اتمام مهلت مجوز اقدام ننماید شهرداری رأساً نسبت بـه پاکسازی و حمل آن اقدام و هزینه پاکسازی با اعلام مسئول خدمات شهری منطقه بـه صورت سه برابر محاسبه و اخذ خواهد شد.
بند۷: عوارض حفاری مندرج در مجوزهای صادره در سال های قبل بر سال تعرفه حفاری سال جاری (زمان انجام حفاری) محاسبه و بروز رسانی خواهد شد.
تبصره الف: در صورت عدم شروع عملیات حفاری و عدم تغییر تعرفه عوارض (سال جاری) برای تمدید مجوز حفاری از ادارات و شهروندان مبلغی اخذ نخواهد شد.
تبصره ب: تمدید مجوز حفاری توسعه شبکه ادارات در حین انجام حفاری (در صورت درخواست زمان بیشتر از طرف شرکت حفار) بـه منظور تأمین هزینه هایی از قبیل نظارت بر عملکرد پیمانکاران رفت و روب معبر در مدت زمان اجرای پروژه و ایجاد اخلال در انجام وظایف شهرداری بـه سبب عدم دسترسی کامل بـه معبر هزینه تمدید بـه شرح ذیل اخذ خواهد شد.
تمدید مهلت مجوز بـه مقدار یک سوم مهلت قید شد در مجوز ۱۰% مبلغ مجوز
تمدید مهلت مجوز بـه مقدار دو سوم مهلت قید شد در مجوز ۲۰% مبلغ مجوز
تمدید مهلت مجوز برابر مهلت قید شده در مجوز ۳۰% مبلغ مجوز
در صورت عدم اتمام عملیات حفاری بدون دلیل موجه در مهلت های ذکر شده جریمه انجام حفاری بدون مجوز اعمال خواهد شد.
بند ۸: انجام حفاری بدون مجوز برای اشخاص و ادارات (به غیر از حفاری اتفاقات) بصورت پنج برابر عوارض حفاری محاسبه و اخذ خواهد شد. حفاری اتفاقات در بند ۱۱ توضیح داده شده است.
بند ۹: محاسبه عوارض حفاری حوضچه، منهول و هرگونه حفاری کـه بصورت نقطه ای باشد بـه شرح ذیل است:
۲ × عوارض حفاری طبق جدول تعرفه × عرض حفاری× طول حفاری = هزینه عوارض حفاری
تبصره: در صورتی کـه عمق حفاری بیش از ۳ متر باشد بـه شرح ذیل محاسبه می گردد :
عوارض طبق جدول تعرفه× عمق حفاری × عرض حفاری × طول حفاری = هزینه عوارض حفاری
بند ۱۰: انجام حفاری بیشتر از مقدار قید شده در مجوز (طول یا عرض حفاری) یا عدم تطابق با مسیر درخواستی و کروکی ارسالی حفاری بدون مجوز تلقی گردیده و عوارض حفاری مطابق بند ۸ محاسبه و اخذ خواهد شد.
بند ۱۱: حفاری های انجام یافته برای اتفاقات بایستی در آخر هر ماه توسط شرکت حفار بـه شهرداری منطقه مربوطه اعلام گردید. در غیر این صورت حفاری بدون مجوز تلقی گردیده و مطابق (بند۸) نسبت بـه محاسبه و اخذ خسارت حفاری اقدام خواهد شد.
تبصره الف: در صورت عدم رعایت استانداردهای حفاری همچنین استفاده از بیل مکانیکی بـه جای حفاری دستی و برش با دستگاه کاتر (باتوجه بـه اینکه مقدار حفاری یک یا دو متر می باشد) مشمول این بند نبوده و حفاری بدون مجوز تلقی خواهد شد.
بند ۱۲: مدت زمان انجام حفاری برای مجوزهای انشعابات پنج روز و برای توسعه یا اصلاح شبکه برابر جدول زیر می باشد.
مقدار حفاری ـ مدت زمان مجوز
طول حفاری تا ۵۰ متر ـ هفت روز
طول حفاری ۵۰ تا ۱۰۰ متر ـ ده روز
طول حفاری ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر ـ پانزده روز
طول حفاری ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر ـ بیست روز
طول حفاری بیش از ۳۰۰ متر ـ مجوز حفاری در دو یا چند فاز صادر خواهد شد
تبصره الف: در انجام حفاری در معابر با شرایط خاص و یا نوع اجرای عملیات حفاری قبل صدور مجوز حفاری با تأیید کمیسیون حفاری شهرداری مدت زمان انجام حفاری قابل کاهش و یا افزایش می باشد.
تبصره ب: انجام حفاری بدون تمدید مهلت مجوز، حفاری بدون مجوز تلقی گردیده و مطابق بند ۸ نسبت بـه اخذ جریمه اقدام خواهد شد.
تبصره ج: صدور فاز بعدی مجوز منوط بـه پر کردن پاکسازی و تحویل فاز قبلی مجوز خواهد بود.
بند ۱۳: در حفاری توسعه شبکه (فاضلاب) بایستی تعداد منهول (دریچه) در مسیر مورد درخواست بـه همراه ابعاد دقیق آن مشخص گردد.
بند ۱۴: پرکردن نوار حفاری بایستی با هماهنگی و حضور مسئول حفاری یا ناظرین فنی و عمرانی شهرداری و با رعایت استانداردهای لازم انجام پذیرد. در غیر این صورت مورد تأیید شهرداری نخواهد بود. همچنین مسئولیت نشست نوار حفاری تا دو سال آتی بر عهده شرکت حفاری کننده می باشد.
بند ۱۵: شرکت حفاری کننده بایستی حداکثر تا پنج روز بعد از اتمام عملیات حفاری یا انقضای مهلت مجوز محل حفاری را (در صورت نیاز با تنظیم صورتجلسه تحویل) جهت اقدامات بعدی شهرداری تحویل نماید.
بند ۱۶: رعایت مفاد دستورالعمل نحوه هماهنگی و صدور مجوز حفاری، همچنین دتایل [جزئیات] مصوب در تمامی حفاری ها الزامی می باشد.
بند ۱۷: در صورت درخواست دستگاه اجرایی (ادارات) برای مجوز حفاری در زمان غیر فصل کاری و ماه های نامساعد شرایط جوی (از ۱۵ آبان تا ۱۵ فروردین ماه) با اخذ عوارض حفاری دو برابر صادر خواهد شد.
بند ۱۸: جریمه پیش بینی شده در صورت عدم رعایت استانداردهای لازم و حفاری های غیر اصولی براساس جدول ذیل تعیین خواهد شد.
نوع تخلف در انجام حفاری ـ جریمه مربوطه
عدم استفاده از کاتر یا کاترزنی غیر اصولی ـ اخذ یک متر بیشتر از عرض حفاری
عدم برداشت مازاد حفاری و پاکسازی محل ـ برداشت توسط واحد خدمات شهری شهرداری و اخذ هزینه ۲ برابر
انجام حفاری بدون مجوز ـ تعطیلی کار و اخذ پنج برابر طول حفاری
پرکردن غیر اصولی و عدم اجرای کمپکت و یا غرق آب ـ ۵۰% متر طول محاسبه و اخذ خواهد شد
عدم استفاده از مصالح مناسب پشت سرندی (لایه آخر) ـ ۵۰% متر طول محاسبه و اخذ خواهد شد
انجام حفاری بعد از انقضای مهلت مجوز (بدون تمدید) ـ همانند حفاری بدون مجوز اعمال خواهد شد
عدم تنظیم صورتجلسه و تحویل مسیر حفاری ـ تا محقق شدن شرط مجوز حفاری بعدی صادر نخواهد شد
تبصره الف: در نوع خسارتی کـه در جدول فوق تعریف نشده است، توسط شهرداری نسبت بـه بازسازی و اصلاح اقدام و جریمه بـه صورت دو برابر از شرکت حفار اخذ خواهد شد."
در پاسخ بـه شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی شهر اردبیل بـه موجب لایحه شماره ۵۰۶۷۷ مورخ ۱۲ /۷ /۱۴۰۲ توضیح داده است:
"مستحضرید مطابق بندهای ۱ و ۲ ماده ۲۹ آیین نامه مالی شهرداری ها، عوارض از منابع درآمد شهرداری هاست. از جمله مبانی قانونی این مصوبات می توان بـه بند ۱ ماده ۳۵ قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشور مصوب سال ۱۳۶۲، بند ۱۶ ماده ۷۱ و ماده ۷۷ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ اشاره کرد؛ برابر رأی هیأت تخصصی عمران، شهرسازی و اسناد در شماره پ رونده هـ ع / ۹۱ /۹۱ بـه شماره دادنامه ۲۱۲ تاریخ ۲۹ /۹ /۱۳۹۵ کـه مقرر نموده «طبق بند ۱۶ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵، تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست های عمومی دولت کـه از سوی وزارت کشور اعلام می شود از جمله وظایف و مسئولیت های شورای اسلامی شهرها محسوب شده و در تبصره یک ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷، وضع عوارض محلی جدید کـه تکلیف آن ها در این قانون مشخص نشده باشند، با رعایت مقررات مربوط تجویز شده است.
تعرفه عوارض مصوب هر سال صرفاً برای همان سال کارکرد دارد در ما نحن فیه با توجه بـه اینکه اعتراض سازمان بازرسی ناظر است بر ماده ای از تعرفه سال ۱۴۰۱ کـه اساساً ملاک عمل شهرداری در سال ۱۴۰۲ نیست لذا این تعرفه بـه خودی خود لغو بوده و شهرداری در اخذ عوارض با تعرفه سال ۱۴۰۲ مراجعه می نماید. بنابراین شکایت حاضر بـه استناد قسمت اخیر ماده ۱۲۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ناظر بر بند ۷ ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی بـه لحاظ اینکه بر فرض ثبوت فاقد اثر می باشد درخور رد می باشد.
برابر ماده ۲۲ فصل چهارم از آیین نامه اجرایی قانون زمین شهری ناظر بر نحوه آماده سازی و عمران و واگذاری زمین ها آماده سازی زمین عبارت از مجموعه عملیاتی است کـه مطابق دستورالعمل وزارت مسکن و شهرسازی زمین را برای احداث مسکن مهیا می سازد کـه شامل موارد زیر می باشد: الف ـ عملیات زیربنایی از قبیل تعیین بر و کف، تسطیح و آسفالت معابر، تأمین شبکه های تأسیساتی آب و برق، جمع آوری و دفع آب های سطحی و فاضلاب و غیره ب ـ عملیات روبنایی مانند احداث مدارس، درمانگاه، واحد انتظامی، فضای سبز، اداره آتش نشانی، اماکن تجاری و نظایر آن. مطابق ماده ۲۳ همین آیین نامه نیز دستگاه ها، بنیادها، نهادها و اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار کننده زمین (از جمله خواهان) در صورتی مجاز بـه واگذاری خواهند بود کـه اجرای عملیات زیربنایی زمین های آن ها طبق ضوابط و تأیید دستگاه های اجرایی مربوط، قبل از واگذاری انجام شده باشد. مطابق این قانون، آماده سازی بر عهده مالکین می باشد.
برابر دستورالعمل اجرایی عناوین عوارض و بهای خدمات و ترتیبات وصول آن ابلاغی توسط وزارت کشور تحت شماره ۲۰۳۷۲۶ ـ ۳۰ /۹ /۱۴۰۱ کـه در اجرای قانون درآمد پایدار و هزینه شهرداری ها و دهیاری های کشور تدوین و ابلاغ گردیده بهاء خدمات آماده سازی در اجرای تبصره ۴ ماده واحده قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها قابل مطالبه می باشد کـه بـه این مهم در جدول شماره سه این دستورالعمل پرداخته شده است."
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۲ /۱۱ /۲۴ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء بـه شرح زیر بـه صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
بیشتر بخوانید:
براساس ماده ۱۰۳ قانون شهرداری (الحاقی ۲۷ /۱۱ /۱۳۴۵): «کلّیه وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و خصوصی موظّفند قبل از هرگونه اقدامی نسبت بـه کارهای عمرانی واقع در مناطق مندرج در ماده ۹۷ و ۹۸ از قبیل احداث شبکه تلفن و برق و آب و سایر تأسیسات و همچنین اتصال راه های عمومی و فرعی رعایت نقشه جامع شهرسازی را بنمایند. این قبیل اقدام باید با موافقت کتبی شهرداری انجام گیرد و مؤسسه اقدام کننده مکلّف است هرگونه خرابی و زیانی را کـه در اثر اقدامات مزبور بـه اسفالت یا ساختمان معابر عمومی وارد آید در مدت متناسبی کـه با جلب نظر شهرداری تعیین خواهد شد، ترمیم نموده و بـه وضع اول درآورد. والا شهرداری خرابی و زیان وارده را ترمیم و بـه حال اول درآورده هزینه تمام شده را با ۱۰% ( ده درصد) اضافه از طریق اجرای ثبت اسناد وصول خواهد کرد.» با توجه بـه اینکه اولاً برمبنای حکم قانونی مذکور، درخصوص ترمیم و جبران خسارت ناشی از خرابی و زیانی کـه در اثر اقدامات وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و خصوصی بـه معابر و راه های عمومی وارد می شود تعیین تکلیف شده و براساس ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی برای شوراهای اسلامی شهر صلاحیتی درخصوص تعیین عوارض برای انجام حفاری در شهر پیش بینی نشده است و ثانیاً هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز براساس آراء مختلف خود از جمله رأی شماره ۷۳۵ مورخ ۱۴ /۴ /۱۴۰۲ وضع عوارض درخصوص حفاری و ترمیم معابر شهر را توسط شوراهای اسلامی شهر خلاف قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال کرده است، بنابراین ماده ۲۲ تعرفه عوارض محلی سال ۱۴۰۱ شهرداری اردبیل کـه تحت عنوان خسارت محل حفاری و بهسازی و ترمیم معابر حفاری شده بـه تصویب شورای اسلامی شهر اردبیل رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند بـه بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می شود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۰ /۲ /۱۴۰۲) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری