رای 7573 مورخ 1402/10/19 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری: حق بیمه به فوق العاده های حقوق تعلق نمیگیرد

شماره دادنامه: 7573

تاریخ دادنامه: 1402/10/19

شماره پرونده: 0106923

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع: اعلام تعارض در آرای صادر شده از سوی شعب دیوان عدالت اداری

در رابطه با دادخواست اشخاص بـه خواسته الزام بـه کسر حق بیمه از فوق العاده های کمک رفاهی، مناطق عملیاتی، بدی آب و هوا و اضافه کار بـه طرفیت شرکت سهامی آب و برق استان خوزستان و اداره کل تأمین اجتماعی استان خوزستان شعب دیوان عدالت اداری آرای متعارض صادر کرده اند. با این توضیح کـه شعبه 66 بدوی دیوان عدالت اداری در رابطه با موضوع فوق بـه موجب دادنامه های شماره 98-1400/9/29 و 183-1400/9/22 با این استدلال کـه حسب اعلام سازمان آب و برق خوزستان کمک هزینه رفاهی در اجرای ماده 41 ضوابط اجرایی قانون بودجه سال 1395 کل کشور از 1395/1/1 برقرار و بـه صورت مستمر در حال پرداخت بوده است لکن حق بیمه آن صرفاً بنابر بخشنامه معاونت وزیر منتفی شده است؛ لذا با بررسی موضوع و اینکه پرداختی ها بـه صورت مستمر بوده و بـه استناد بند 5 ماده 2 قانون تأمین اجتماعی و ماده 30 قانون مزبور کارفرما می بایست حق بیمه مربوطه را کسر و واریز کند کـه در مانحن فیه چنین ننموده و تأمین اجتماعی هم بی تفاوت از این موضوع پیگیر کسر حق بیمه از سوی کارفرما نشده است، بـه ورود شکایت رای صادره کرده است. آرای مذکور بـه موجب دادنامه های شماره 2711-1401/6/28 صادر شده از شعبه 14 تجدیدنظر و شماره 514-1401/1/16 صادره شده از شعبه 17 تجدیدنظر تأیید شده است.

از سوی دیگر شعبه 18 تجدیدنظر در رابطه با پرونده هایی با موضوع مشابه بـه موجب دادنامه های شماره 584—401/7/23 و شماره 242-1401/3/8 و همچنین شعبه 68 بدوی بـه موجب دادنامه شماره 603-1400/9/24 (تأیید شده بـه موجب دادنامه شماره 23-1401/1/29 شعبه 15 تجدیدنظر) با این استدلال کـه اولاً برابر حکم کارگزینی منضم بـه دادخواست، رابطه استخدامی شاکیان با شرکت سهامی آب و برق خوزستان تابع قانون مدیریت خدمات کشوری است. ثانیاً برابر ماده 101 قانون یاد شده برخورداری کارکنانی کـه صندوق بازنشستگی آنان صندوق تأمین اجتماعی است جهت استفاده از مزایای تأمین اجتماعی بـه رعایت قانون مدیریت خدمات کشوری موکول شده است .ثالثاً وفق صراحت ماده 106 همان قانون مبنای محاسبه کسور بازنشستگی و برای محاسبه حقوق بازنشستگی کارمندان مشمول این قانون صرفاً حقوق ثابت بـه اضافه فوق العاده های مستمر و فوق العاده بند 10 ماده 68 قانون یاد شده پیش بینی شده است. رابعاً بـه موجب قسمت ذیل تبصره ماده 76 قانون مدیریت خدمات کشوری صرفاً فوق العاده موضوع بند های 2 (ایثارگری) 3 (سختی کار ) و 5 (فوق العاده مشاغل تخصصی) بـه عنوان فوق العاده مستمر پیش بینی شده است و هرگونه مزایای غیر از فوق العاده های اخیر الذکر از جمله مزایای کمک رفاهی ، مناطق عملیاتی و بدی آب و هوای مورد ادعای شاکیان بـه لحاظ عدم پیش بینی در ماده مذکور غیر مستمر تلقی می شود. خامساً بخشنامه 95/38/199/500 مورخ 1395/9/7 وزارت نیرو مبنی بر عدم کسر حق بیمه از کمک های رفاهی کارکنان کماکان بـه قوت خود باقی بوده و ابطال نشده است بنابراین کسر حق بیمه از مزایای مورد نظر شاکیان و پذیرش آن بـه عنوان مزایای مشمول کسر حق بیمه توسط سازمان تامین اجتماعی محمل قانونی ندارد؛ لذا بـه رد شکایت رای صادر کرده اند.

بنا بـه مراتب فوق موضوع در هیأت تخصصی بیمه، کار و تأمین اجتماعی دیوان عدالت اداری مطرح و پس از ارائه نظریه توسط اعضای این هیأت در رابطه با موضوع تعارض، پرونده جهت رسیدگی در دستور کار جلسه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفت.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1402/10/19 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء بـه شرح زیر بـه صدور رای مبادرت کرده است.

بیشتر بخوانید:

الف. تعارض در آراء در موضوع الزام یا عدم الزام بـه کسر حق بیمه از فوق العاده های «کمک رفاهی»، «مناطق عملیاتی» و «بدی آب و هوا» محرز است.

ب. اولاً شرکت سهامی سازمان آب و برق خوزستان بـه موجب تبصره 2 ماده 9 اساسنامه شرکت سازمان آب و برق خوزستان، یک شرکت دولتی است و بـه موجب ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری، شرکت های دولتی از مصادیق دستگاه های اجرایی هستند و تحت شمول مقررات قانون مدیریت خدمات کشوری قرار دارند. 

ثانیاً نظر بـه اینکه شرکت سهامی سازمان آب و برق خوزستان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری است، لذا با توجه بـه مفاد ماده 106 قانون مذکور، مبنای محاسبه کسور بازنشستگی و محاسبه حقوق بازنشستگی کارکنان این شرکت، حقوق ثابت بـه اضافه فوق العاده های مستمر و فوق العاده موضوع بند 10 ماده 68 این قانون با عنوان فوق العاده ویژه است.

ثالثاً بـه موجب تبصره ماده 76 قانون مدیریت خدمات کشوری فوق العاده های مستمر، شامل فوق العاده های مذکور در بندهای (2)، (3) و (5) ماده 68 قانون مزبور است کـه بـه ترتیب عبارتند از «فوق العاده ایثارگری»، «فوق العاده سختی کار و کار در محیط های غیرمتعارف» و «فوق العاده شغل برای مشاغل تخصصی» و لذا مبنای محاسبه کسور بازنشستگی و محاسبه حقوق بازنشستگی مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری علاوه بر حقوق ثابت، شامل «فوق العاده ایثارگری»، «فوق العاده سختی کار و کار در محیط های غیرمتعارف»، «فوق العاده شغل برای مشاغل تخصصی» و «فوق العاده ویژه» نیز می شود و کسر حق بیمه از سایر فوق العاده ها مبنای قانونی ندارد.

بنا بـه مراتب فوق، آراء شماره 23 مورخ 1401/1/29 صادره از شعبه 15 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری و شماره 5584 مورخ 1401/7/23 صادره از شعبه 18 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری کـه در مقام رسیدگی بـه خواسته الزام بـه کسر حق بیمه از فوق العاده های کمک رفاهی، مناطق عملیاتی، بدی آب و هوا و اضافه کار بر رد شکایت اصدار یافته اند، صحیح و منطبق با موازین قانونی است. 

این رای براساس ماده 89 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) برای شعب دیوان عدالت اداری و مراجع اداری و همچنین برای هیأت های تخصصی و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در مورد رسیدگی بـه خواسته ابطال مصوبات موضوع بند (۱) ماده (۱۲) این قانون در ارتباط با آن موضوع لازم الاتباع است.

حکمتعلی مظفری - رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری