رای شماره 257 مورخ 1378/06/20 هیات عمومی دیوان عدالت اداری: محدودیت 15 روزه در ذخیره مرخصی سالانه مستخدمین غیر قانونی است.

شناسنامه رای:

کلاسه پرونده :۵۹,۷۷

شماره دادنامه: ۲۵۷

تاریخ: ۲۰ شهریور ۱۳۷۸

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای قربانعلی سعیدی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده ۹ آیین نامه مرخصی ها و بخشنامه شماره ۱۰۰,۷۱۰.۱۰۱ مورخ 1373/04/19 وزارت آموزش و پرورش

مقررات استخدام کشوری

مرخصی مستخدمین در نظریات مشورتی

استخدام و کار در آرای وحدت رویه قضایی

مرخصی کارکنان در آرای دیوان عدالت اداری

مقدمه:

شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، برابر ماده ۴۷ قانون استخدامی کشوری قانونگذار به طور مطلق به کارکنان دولت حق استفاده از یک ماه مرخصی استحقاقی را در سال با استفاده از حقوق و مزایا داده است، لیکن در هنگام تدوین آیین نامه اجرایی، هیات دولت بدون توجه به اطلاق عام قانون قایل به تفسیر گردیده و برابر ماده ۹ آیین نامه مرخصی ها و همچنین بخشنامه شماره ۱۰۰,۷۱۰.۱۰۱ مورخ 1373/04/19 معاونت مالی و اداری وزارت آموزش و پرورش چنانچه مستخدمی به دلایل مختلف موفق به استفاده از مرخصی استحقاقی خود نشود مازاد بر پانزده روز آن غیرقابل ذخیره اعلام و به زیان مستخدم حذف می شود. لذا با عنایت به اطلاق عام قانون در خواست ابطال مفاد ماده ۹ آیین نامه مرخصی ها و بخشنامه مذکور را می نماید. مدیر کل دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره ۴۵۳۹۹.۴۰۰۱ مورخ 1377/07/23 مبادرت به ارسال تصویر نامه شماره ۱.۵۳.۱۰۸۶۲ مورخ 1377/07/08 دفتر حقوقی سازمان امور اداری و استخدامی کشور نموده اند.

در نامه مذکور آمده است در ماده ۴۷ قانون استخدام کشوری در خصوص ذخیره مرخصی استحقاقی حکمی پیش بینی نشده است لذا طبق ماده ۶ آیین نامه مرخصی ها موضوع مواد ۴۷ و۴۸ و ۴۹ قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳۴۶.۷.۲۲ هیات وزیران و اصلاحات بعدی آن مستخدم اساساً باید از مرخصی استحقاقی موضوع ماده فوق الذکر استفاده نماید، معهذا با توجه به مفاد ماده ۹ آیین نامه مورد بحث در صورتی که به دلیل عدم موافقت دستگاه ذیربط با مرخصی استحقاقی مستخدم نتواند از مرخصی استحقاقی زاید بر ۱۵ روز استفاده نماید، مرخصی مورد نظر ذخیره خواهد شد.

بنابراین ماده ۹ آیین نامه مورد بحث در جهت حفظ حقوق مستخدمین می باشد و همانطور که شاکی در برگ دادخواست خود اعلام داشته ماده ۴۷ قانون استخدامی کشوری صرفاً راجع به میزان مرخصی استحقاقی سالانه است و طبق ماده ۵۰ قانون مزبور ترتیب تحصیل مرخصی های موضوع مواد ۴۷ و ۴۸ و ۴۹ قانون یاد شده به موجب آیین نامه ای که به تصویب هیات وزیران می رسد معین می شود بنابراین آیین نامه مرخصی ها به استناد ماده ۵۰ مزبور به منظور تسهیل اجراء و تشریح مواد مذکور در قانون مزبور به تصویب هیات وزیران رسیده است و درصورتی که هیات وزیران مجاز به ذکر احکامی در خصوص نحوه اجرای مواد ۴۷ و ۴۸ و۴۹ مورد بحث نمی بود، هیچ یک از مواد مزبور عملاً قابلیت اجرایی نمی داشتند.

بنابراین ترتیب مندرج در ماده ۹ آیین نامه مرخصی ها که با توجه به اختیارات حاصله از ماده ۵۰ یاد شده به تصویب هیات وزیران رسیده است وفق مقررات مربوط می باشد. مدیرکل امور اداری وزارت آموزش و پرورش نیز در پاسخ به شکایت شاکی طی نامه شماره ۷۱۰.۲۲۷۹۷.۱ مورخ 1377/09/23 اعلام داشته اند، در اجرای ماده ۹ آیین نامه مرخصی ها هیچ مستخدمی به اختیار نمی تواند در هر سال بیش از ۱۵ روز از مرخصی استحقاقی سالانه خود را ذخیره نماید و هر گاه از بقیه مرخصی مذکور به اختیار استفاده نکند مدت زاید بر ۱۵ روز ذخیره نخواهد شد که در راستای ماده مزبور معاون وقت اداری و مالی وزارت آموزش و پرورش در جهت رفاه و تقویت روحی جسمی و آسایش خاطر کارکنان مبادرت به صدور بخشنامه شماره ۱۰۰.۷۱۰.۱۰۱ مورخ 1373/04/19 نموده است که از تاریخ اجرای آن مخالفت با مرخصی مستخدمین تا پانزده روز موردی نداشته و به طبع آن حداکثر مرخصی ذخیره سالیانه کارکنان پانزده روز می باشد.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجه الاسلام و المسلمین دری نجف آبادی و با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤساء و مستشاران شعب تجدید نظر دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آرا بشرح آتی مبادرت به صدور رای می نماید.

رای شماره 257 مورخ 1378/06/20 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

به موجب ماده ۴۷ لایحه قانونی استخدام کشوری از یک ماه مرخصی در هر سال با دریافت حقوق و فوق العاده های مربوط به عنوان یکی از حقوق استخدامی مستخدمین رسمی مشمول آن قانون تبیین و تثبیت شده و در تبصره ماده ۳ قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی دستگاه های دولتی مصوب ۱۳۶۶/۱۰/۲۷ مجلس شورای اسلامی برخورداری از حقوق و فوق العاده های مربوط به ایام مرخصی های استحقاقی استفاده نشده و یا احتساب آن جزء سابقه خدمت از لحاظ تعیین حقوق بازنشستگی یا از کار افتادگی علی الاطلاق و بدون قید و شرط و هرگونه محدودیتی از حیث مدت تجویز و تصریح گردیده است، بنابراین ماده ۹ آیین نامه مرخصی ها که برخورداری از مرخصی استفاده نشده را نتیجتا مقید و محدود به مدت معین کرده است مغایر قانون تشخیص داده می شود و به استناد قسمت دوم ماده ۲۵ قانون دیوان عدالت اداری ابطال می گردد و با ابطال ماده مذکور موضوع بخشنامه شماره ۱۰۰,۷۱۰.۱۰۱ مورخ ۱۳۷۳/۴/۱۹ وزارت آموزش و پرورش هم قهراً باطل و کان لم یکن اعلام می شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری