رای شماره 82 مورخ 1400/01/17 هیات عمومی دیوان عدالت اداری: متولی تامین کسورات بازنشستگی ایثارگران شاغل در بخش غیر دولتی دولت است 

تاریخ دادنامه: ۱۷؍۱؍۱۴۰۰

شماره دادنامه: ۸۲

شماره پرونده: ۹۷۰۳۷۷۸

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: شرکت توزیع نیروی برق استان مازندران (شعبه ۲ ساری)

گردش کار:

شاکی به موجب دادخواستی ابطال دستور اجرایی شماره ۱۲۲۵۶۳ـ ۱؍۱۲؍۱۳۹۵ اداره کل تامین اجتماعی ساری به شرکت توزیع برق استان مازندران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

" احتراماً به استحضار می رساند مطابق پرونده کلاسه ۹۲۰۹۹۸۰۹۰۵۰۰۴۹۳۷ ( بایگانی ۹۲۳۴۱۳) شعبه ۲۵ دیوان عدالت اداری آقای سیدحسن حسینی پرسنل جانباز شرکت توزیع برق مازندران به طرفیت سازمان تامین اجتماعی مازندران دادخواست الزام به پرداخت ۷% سهم بیمه جانباز را اقامه که پس از رسیدگی طی دادنامه شماره ۶۹۹ـ ۱۱؍۶؍۱۳۹۳ حکم محکومیت سازمان تامین اجتماعی صادر نموده و پس از تجدیدنظرخواهی به کلاسه ۹۴۰۲۰۶ شعبه سوم دادگاه تجدیدنظر دیوان طی دادنامه شماره ۱۹۴ـ ۱۸؍۱؍۱۳۹۵ حکم بدوی عیناً تایید گردید. متعاقباً سازمان تامین اجتماعی مازندران با استناد به دادنامه شماره ۱۱۷ـ ۳؍۶؍۱۳۹۳ و دادنامه شماره ۹ـ ۲۹؍۱؍۱۳۹۵ صادره از هیات تخصصی دیوان عدالت اداری با این توجیه که شرکت توزیع برق مازندران یک دستگاه اجرایی و به مثابه شرکت های دولتی می باشد می بایست نسبت به پرداخت سهم ۷% بیمه جانبازان به حساب سازمان تامین اجتماعی اقدام نمایند در غیراین صورت مشمول جریمه و اجراییه مطابق ماده ۵ قانون تامین اجتماعی می گردید و متاسفانه علیرغم مراجعه حضوری و مکاتبات عدیده این شرکت با سازمان تامین اجتماعی مبنی بر اینکه شرکت توزیع برق مازندران مطابق نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه و دادستان دیوان محاسبات و آراء متعدد از شعب دیوان عدالت اداری یک شرکت خصوصی و غیردولتی محسوب می شود به همین دلیل سازمان تامین اجتماعی مکلف به پرداخت ۷% سهم بیمه جانبازان پرسنل شرکت توزیع برق مازندران می باشد که هیچ گونه پاسخی نداده اند و صرفاً طی نامه شماره ۱۰۴۵۱۱؍د ـ ۱۸؍۱۰؍۱۳۹۵ خواستار پرداخت ۷% سهم بیمه جانباز سیدحسن حسینی و طی نامه شماره ۱۲۲۵۶۳؍د ـ ۱؍۱۲؍۱۳۹۵ خواستار پرداخت ۷% سهم بیمه جانبازان کلیه پرسنل شرکت توزیع برق مازندران به حساب تامین اجتماعی شده که تاکنون از این حیث کسر نموده و هیچ توجهی به استدلال قانونی این شرکت نمی نمایند که ناچاراً با طرح این دادخواست تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر ابطال دستور اجراء پرداخت ۷% سهم بیمه جانبازان به شماره ۱۲۲۵۶۳؍د ـ ۱؍۱۲؍۱۳۹۵ صادره از شعبه ۲ تامین اجتماعی ساری مورد استدعاست. "

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

" شرکت توزیع برق استان مازندران

موضوع: پرداخت سهم بیمه شدگان جانباز

پیرو نامه شماره ۱۰۴۵۱۱؍د ـ ۱۸؍۱۰؍۱۳۹۵ مقرر می گردد به استناد دادنامه شماره ۹ـ ۲۹؍۱؍۱۳۹۵ هیات تخصصی دیوان عدالت اداری کلیه افراد مشمول مقررات خاص استخدامی در وزارت نیرو و شرکت های تابعه از جمله شرکت توزیع نیروی برق همانند سایر دستگاه های اجرایی می بایست حق بیمه جانبازان شاغل را بدون کسر از دستمزد جانباز راسا پرداخت نمایند لذا خواهشمند است به هنگام تنظیم لیست و پرداخت حق بیمه نسبت به رعایت آن اقدام نمایید. ـ رئیس شعبه ۲ سازمان تامین اجتماعی ساری"

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی به موجب لایحه شماره ۱۷۴۶؍۹۸؍۷۱۰۰ ـ ۵؍۴؍۱۳۹۸ به طور خلاصه توضیح داده است که:

" ۱ـ همان گونه که در سایت اینترنتی شرکت توانیر شرکت های زیر مجموعه توانیر بر شمرده شده است شرکت های توزیع برق استانی از جمله شرکت توزیع نیروی برق مازندران در زمره شرکت های زیر مجموعه شرکت توانیر قرار داشته و وابسته به وزارت نیرو می باشد.

۲ـ حقیقت امر این است که شرکت های توزیع و حتی تولید برق بر مبنای سیاست های عمومی دولت بر تمرکززدایی به صورت شرکت های استانی تشکیل و مدیریت این شرکت ها بااختیاراتی به استان واگذار شده است. ضمن اینکه تشکیل شرکت در قالب شرکت سهامی خاص نیز دال بر تغییر ماهیت حقوقی آن از دولتی به خصوصی نیست، دادنامه شماره ۳۸۱ـ ۲۹؍۱۰؍۱۳۹۱ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، در خصوص شکایت آقای جاسمی نژاد مبنی بر ابطال دستورالعمل وزارت نیرو در تغییر وضعیت حقوقی شرکت مدیریت تولید برق زرگان از دولتی به خصوصی تلویحاً این موضوع را تایید می کند. بنابراین مطابق با تبصره های ۱ و ۲ ماده۳۷ قانون جامع خدمات رسانی ایثارگران که مقرر می دارد دستگاه های اجرایی، شرکت های دولتی، بانک ها، موسسات انتفاعی وابسته به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت هایی که شمول قانون نسبت به آنها مستلزم ذکر نام است موظفند از محل هزینه عملیات جاری خود نسبت به پرداخت کسورات بازنشستگی سهم جانبازان شاغل و حالت اشتغال در موسسات مربوط اقدام نمایند. از این رو شاکی نیز که در زمره شرکت های دولتی محسوب می شود باید نسبت به پرداخت سهم جانبازان شاغل در شرکت اقدام نماید. دادنامه شماره ۹ـ ۲۹؍۱؍۱۳۹۵ و ۱۱۷ـ ۴؍۸؍۱۳۹۳ هیات تخصصی بیمه، کار و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری و دادنامه شماره ۱۵۵ ـ ۲۹؍۲؍۱۳۹۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری موید این موضوع است.

۳ـ گزارش کارشناسی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در مورد واگذاری شرکت های توزیع برق به بخش خصوصی در اردیبهشت سال ۱۳۹۲، حاکی از این است که طبق آخرین اساسنامه شرکت های توزیع برق کشور این شرکت ها به طور مستقل زیر نظر شرکت توانیر و وابسته به وزارت نیرو به کار خود ادامه می دهند! مضاف بر آن که ۴۰ درصد سهام این شرکت ها که جزو سهام ممتازه است متعلق به توانیر و ۶۰ درصد مابقی به بخش شبه دولتی و دولتی تعلق دارد. بدین ترتیب که ترکیب سهامداران شرکت های توزیع متشکل است از ۴۰ درصد سهام ممتازه توانیر، ۵۹ درصد صبا و یک درصد کرامت است.

با توجه به جمیع جهات مذکور، با توجه به اینکه شاکی تقاضای ابطال آن را مطرح ساخته یک نامه اداری است که این سازمان در اجرای وظایف خود مبنی بر وصول حق بیمه اصدار نموده و با عنایت به اینکه صلاحیت های رسیدگی هیات عمومی در ماده۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تعیین و مشخص می باشد که ابطال نامه مذکور خارج از این صلاحیت می باشد. همچنین با التفات به اینکه بنا به دلایل مشروحه فوق عذر شرکت شاکی در خودداری از پرداخت حق بیمه کارکنان جانباز خود مبنی بر اینکه غیردولتی است پذیرفتنی نمی باشد لذا درخواست رد دادخواست و شکایت شاکی مورد استدعاست."

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۷؍۱؍۱۴۰۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

نظر به این که شرکت توزیع نیروی برق مازندران وفق بند ۲ ماده واحده قانون استقلال شرکت های توزیع نیروی برق استان ها به صورت غیر دولتی عمل می کند و همچنین دولت در این شرکت ها دارای سهام کمتر از پنجاه درصد می باشد، ماهیت این شرکت غیر دولتی است و از شمول حکم تبصره ۱ ماده۳۷ قانون جامع خدمات رسانی ایثارگران مبنی بر پرداخت کسور بازنشستگی ایثارگران از سوی خود دستگاه خارج است، بنابراین با توجه به حکومت قانون کار و تامین اجتماعی بر کارکنان شرکت شاکی موضوع مشمول تبصره۳ ماده۳۷ قانون اخیرالذکر است که اشعار می دارد: «دولت مکلف است به منظور پرداخت کسورات بازنشستگی سهم اُسرا، آزادگان و جانبازان شاغل در بخش غیردولتی مشمول قانون کار و تامین اجتماعی اعتبار لازم را هر ساله در لوایح بودجه سنواتی کل کشور پیش بینی نموده و در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار دهد.» بنابراین کسور بازنشستگی آنها باید از سوی دولت طبق ماده مذکور پرداخت شود.

بنا بر مراتب دستور اجرایی شماره ۱۲۲۵۶۳ـ ۱؍۱۲؍۱۳۹۵ اداره کل تامین اجتماعی ساری به شرکت توزیع برق استان مازندران مبنی بر لزوم پرداخت علی الراس ۷% حق بیمه سهم ایثارگر از سوی این شرکت مغایر قانون است و مستند به بند ۱ ماده۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می شود.

رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی