رای ۱۰۸۴ مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۲۵ هیات عمومی دیوان عدالت اداری: حقوق اضافه کار مشمول کسـر حق بیمه تامین اجتماعی در تعیین مستمری بازنشستگی لحاظ می شود

شماره دادنامه: 1084

تاریخ دادنامه:1400/03/25

شماره پرونده: 9901117

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

شعب دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست اشخاص به خواسته الزام به اصلاح احکام بازنشستگی با توجه به پرداخت حق بیمه ایام اضافه کار و استحقاق دریافت ما به التفاوت ناشی از اعمال آن در مستمری بازنشستگی آرای متفاوتی صادر کرده اند.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به شرح زیر است:

الف: شعبه 16 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست خانم **** به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان ایلام و به خواسته الزام به کسر حق بیمه اضافه کاری و صدور حکم به اصلاح حکم بازنشستگی به موجب دادنامه شماره 2223  ـ 1؍7؍1397 ضمن نقض دادنامه شماره 4387  ـ 26؍12؍1396 صادر شده از شعبه 49 دیوان عدالت اداری به شرح زیر رای به ورود شکایت و پرداخت ما به التفاوت مذکور از زمان صدور رای اداره کار صادر کرده است:

«با عنایت به مجموع اوراق پرونده های بدوی و تجدیدنظر و مستندات ابرازی نظر به اینکه مستندات و اظهارات تجـدیدنظر خـواه مؤید انجام اضـافه کاری و پرداخت حـق بیمه آن می باشـد و از طـرفی با احتسـاب ایام پرداخـت اضافه کاری جزو سوابق بیمه شده مشارالیها مستحق دریافت ما به التفاوت مربوطه از صدور رای اداره کار می  باشد بنابراین تجدیدنظر خواهی از تاریخ صدور رای (آذر 1394) وارد است. به استناد مواد 71 قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان ضمن نقض رای معترض به حکم به ورود شکایت و افزایش و پردخت ما به التفاوت مستمری با در نظر گرفتن ایام پرداخت اضافه کار از آذر 1394 صادر و اعلام می گردد و خواسته تجدیدنظر خواه نسبت به ایام قبل از آن غیرثابت و محکوم به رد است. رای اصداری قطعی است.»

ب: در خصوص دادخواست خانم زینب عید صید به خواسته الزام به پرداخت ما به التفاوت احکام بازنشستگی ناشی از پرداخت حق بیمه اضافه کار و به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی ایلام شعبه 57 دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 461 ـ20؍3؍1397 به شرح زیر رای به ورود شکایت و استحقاق دریافت ما به التفاوت مذکور از زمان بازنشستگی صادر کرده است:

«نظر به اینکه استحقاق برخورداری از مزایای مربوط به کسر حق بیمه از اضافه کار و مشخصاً ما به التفاوت ناشی از اعمال آن در مستمری بازنشستگی موضوع شکایت شاکی با لحاظ مفاد دادنامه شماره 51؍4؍1؍93 ـ25؍3؍1393 هیأت تشخیص اداره کار استان ایلام از زمان بازنشستگی مورخ 1؍11؍1393 شاکیه ثابت و مستقر است، دفاع مطروحه از ناحیه سازمان در پرداخت ما به التفاوت مربوطه از زمان قطعیت دادنامه صادره از هیأت تشخیص اداره کار و استحقاق شاکیه از زمان مذکور غیر موجه تلقی می گردد بر این اساس شکایت مطروحه وارد تشخیص و به استناد مواد 11 و 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود و اجابت خواسته صادر و اعلام می نماید.»

رای مذکور به موجب دادنامه شماره 3315 ـ21؍9؍1397 صادره از شعبه 15 تجدید نظر دیوان عدالت اداری تأیید گردیده است.

ج: شعبه 51 دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 1279 ـ25؍5؍1396

و 1277 ـ25؍5؍1396 در خصوص دادخواست اشخاص به خواسته الزام اداره کل تأمین اجتماعی ایلام به پرداخت ما به التفاوت احکام بازنشستگی ناشی از پرداخت حق بیمه ایام اضافه کار از تاریخ بازنشستگی به شرح زیر رای به ورود شکایت و پرداخت ما به التفاوت مذکور از زمان بازنشستگی صادر کرده است:

«توجهاً به رای هیأت تشخیص و هیأت حل اختلاف که کارفرما متعهد به پرداخت حق بیمه مربوط به اضافه کاری ادعایی گردیده و متعاقب آن نیز پرداخت گردیده و تأخیر یا عدم پرداخت حق بیمه توسط کارفرما رافع مسئولیت و تعهدات سازمان در مقابل بیمه شده نخواهد بود. علیهذا نظر به پرداخت آن بعد از صدور رای قابل تسری به زمان استحقاق می باشد. لذا شکایت شاکی را موجه و وارد تشخیص داده و مستنداً به مواد 10 ـ11 ـ65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت صادر و اعلام می گردد.»

آرای مذکور به موجب دادنامه های شماره 4523 ـ11؍11؍1396 و 4438 ـ8؍11؍1396 صادره از شعبه 16 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.

د: شعبه 52 دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 824 ـ23؍3؍1396 و 40 ـ18؍1؍1397 در خصوص دادخواست اشخاص به خواسته الزام اداره کل تأمین اجتماعی استان ایلام به پرداخت ما به التفاوت حقوق بازنشستگی ناشی از پرداخت حق بیمه ایام اضافه کار به شرح زیر رای به ورود شکایت صادر کرده است:

«نظر به اینکه محاسبه حق بیمه اضافه کاری و وصول آن در بازه زمانی مورد ادعای شاکی به صورت مستقیم در میزان مستمری تأثیر گـذار می باشد و علی رغـم صـدور رای در هیأت و پرداخت آن از سـوی اداره متبـوع شاکی، دلیلی بر احتساب آن ارائه نگردیده است شکایت شاکی را موجه و وارد دانسته مستنداً به ماده 77 قانون تأمین اجتماعی و مواد 10 و 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسـی دیوان عدالت اداری حکـم به ورود آن صادر و اعـلام می گردد.»

آرای مذکور به موجب دادنامه های شماره 1276 ـ13؍8؍1396 شعبه 20 تجدید نظر دیوان عدالت اداری و 2563 ـ1؍8؍1397 شعبه 13 تجدید نظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.

هـ : شعبه 46 دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9609970902901746 ـ24؍5؍1396 در خصوص دادخواست آقای علی اکبر نظری به خواسته الزام اداره کل تأمین اجتماعی ایلام به پرداخت ما به التفاوت احکام بازنشستگی ناشی از پرداخت حق بیمه ایام اضافه کار از تاریخ بازنشستگی به شرح زیر رای به رد شکایت صادر کرده است:

«با توجه به اینکه در اجرای ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری مبنای محاسبه کسور بازنشستگی حقوق ثابت و فوق العاده های مستمر و فوق العاده های بند 10 ماده 68 قانون مزبور می باشد و اضافه کار شامل هیچکدام از موارد مزبور نبوده تا سازمان متبوع استخدامی شاکی الزامی به کسر حق بیمه از آن داشته باشد بنابراین با توجه به مراتب مزبور از سوی سازمان تخلفی احراز نشده و مستند به رای 1392 الی 1402 ـ 10؍9؍1393 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت صادر می شود.»

هیأت عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 25؍3؍1400 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رای مبادرت کرده است.

بیشتر بخوانید:

استخدام و کار در آرای وحدت رویه قضایی  

بازنشستگی کارگران و حقوق وظیفه در آرای دیوان عدالت اداری  

بازنشستگی و قطع رابطه استخدامی در نظریات مشورتی  

الف ـ تعارض در آراء محرز است.

ب ـ اولاً: براساس ماده 30 قانون تامین اجتماعی مصوب سال 1354: «کارفرمایان موظّفند از کلّیه وجوه و مزایای مذکور در بند 5 ماده 2 این قانون حق بیمه مقرر را کسر و به اضافه سهم خود به سازمان پرداخت  نمایند.» همچنین به موجب بند 5 ماده 2 قانون مذکور نیز مقرر شده است که: «مزد یا حقوق یا کارمزد در این قانون شامل هرگونه وجوه و مزایای نقدی یا غیرنقدی مستمر است که در مقابل کار به بیمه  شده داده می شود.»

ثانیاً: براساس دادنامه شماره 93 مورخ 14؍8؍1373 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری: «بند 5 ماده 2 قانون تأمین اجتماعی ناظر به کار مستمر و غیرمستمر نبوده، بلکه ناظر به مزد و حقوق و مزایا می باشد و پرداخت حقوق اضافه کاری پس از ارجاع اضافه  کاری و انجام آن جزء اختیارات کارفرما نبوده، بلکه حقی است که مستقر گردیده و اصولاً پرداخت حقوق و مزایا در مقابل نوع کار «اعم از مستمر و غیرمستمر» امری است مستمر.»

ثالثاً براساس تبصره 1 ماده 2 آیین  نامه اجرایی ماده 39 قانون تأمین اجتماعی (مصوب 17؍3؍1372 شورای عالی تأمین اجتماعی): «مزایای نقدی غیرمشمول کسر حق بیمه عبارت است از: بازخرید ایام مرخصی، کمک عائله  مندی طبق قانون (ماده 86 قانون تأمین اجتماعی)، هزینه سفر و فوق العاده مأموریت، عیدی، کمک هزینه مسکن و خواربار در ایام بیماری، حق شیر، پاداش نهضت سوادآموزی، حق  التضمین (کسر صندوق)، خسارت اخراج و مزایای پایان کار و پاداش افزایش تولید. سایر مزایای نقدی که تحت هر عنوان به بیمه  شدگان پرداخت می گردد، مشمول کسر حق بیمه خواهد بود» و بر همین اساس، حقوق اضافه کاری که پرداخت آن ناشی از ارجاع کار اضافی به کارگر باشد، از موارد غیرمشمول کسر حق بیمه نیست.

با توجـه به مراتب فـوق، حقوق اضافه کار که پرداخت آن ناشی از ارجاع کار اضافی به کارگـر باشد، از موارد مشمول کسـر حق بیمه بوده و در مواردی که بابت آن به سازمان تأمین اجتماعی حق بیمه پرداخت گردیده، می  بایست در تعیین مستمری بازنشستگی محاسبه و از تاریخ برقراری مستمری بازنشستگی پرداخت گردد و بر همین اساس دادنامه  شماره 2233  ـ 1؍7؍1397 صادره از شعبه 16 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، دادنامه شماره 461  ـ 20؍3؍1397 (صادره از شعبه 57 بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره 3315  ـ 21؍9؍1397 (صادره از شعبه 15 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) تأیید گردیده، دادنامه شماره 1279  ـ 25؍5؍1396 (صادره از شعبه 51 بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره 4523  ـ 11؍11؍1396 (صادره از شعبه 16 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) تأیید شده، دادنامه شماره 1277  ـ 25؍5؍1396 که به موجب دادنامه شماره 4438  ـ 8؍11؍1396 (صادره از شعبه 16 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) مورد تأیید قرار گرفته، دادنامه شماره 824  ـ23؍3؍1396 (صادره از شعبه 52 بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره 1276  ـ 13؍8؍1396 (صادره از شعبه 20 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) تأیید گردیده و دادنامه شماره 40  ـ 18؍1؍1397 (صادره از شعبه 52 بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره 2563  ـ1؍8؍1397 (صادره از شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) تأیید گردیده و با توجه به پرداخت حق بیمه ایام اضافه کار، حکم به ورود شکایت در خصوص خواسته الزام به اصلاح احکام بازنشستگی صادر و استحقاق شاکیان را به دریافت ما به التفاوت ناشی از اصلاح فوق تأیید کرده اند، در این حد صحیح و منطبق با قوانین و مقررات قانونی هستند.

این رای به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم  الاتباع است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری