ملاک تعیین درجه جرایم با مجازات های تخییری، بالاترین درجه مجازات هاست. فلذا توهین جرم درجه 6 محسوب است / نظریه مشورتی 7/99/113 مورخ 1399/02/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه : 7/99/113

شماره پرونده : 99-186/1-113 ک

تاریخ نظریه : 1399/02/23

در جرایمی مانند توهین ساده که دارای چند مجازات یا درجات مختلف است، آیا ملاک برای تعیین درجه مجازات جرم، مجازات شدیدتر آن جرم است حتی اگر قاضی آن را در رای ذکر نکرده باشد یا ملاک مجازات قانونی است که قاضی در حکم خود تعیین می کند؟ مثلا اگر قاضی در بزه توهین حکم به پرداخت یکصد هزار تومان جزای نقدی دهد، آیا درجه مجازات هشت بوده و رای قطعی است؛ یا درجه مجازات طبق مجازات شدیدتر جرم که هفتادو چهار ضربه شلاق تعزیری است، درجه شش بوده و قابل تجدید نظرخواهی است؟

ملاک و معیار درجه بندی «جرم»، مجازات قانونی آن جرم است و برای تشخیص درجه جرم واحد که قانوناً دارای مجازات های متعدد، اعم از تخییری یا غیر تخییری است، بدواً باید هر یک از مجازات های قانونی با توجه به شاخص های مقرر در ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و تبصره های آن، مستقل از سایر مجازات ها درجه بندی شود، سپس «بالاترین درجه مجازات» که همان مجازات شدیدتر است، ملاک تعیین درجه جرم است؛ لذا جرم موضوع ماده 608 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 که مجازات های متعدد دارد، با توجه به تطبیق این مجازات ها با شاخص های مندرج در ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، مجازات شلاق که در درجه بالاتر (درجه شش) قرار دارد، مجازات شدیدتر است؛ لذا این جرم از درجه شش محسوب می شود و رأی صادره در خصوص این بزه با توجه به ماده 427 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و بند «الف» آن قابل تجدید نظر است.