شماره نظریه : 7/1402/1098

شماره پرونده : 1402-186/1-1098ک

تاریخ نظریه : 1403/02/15

بیشتر بخوانید:

شخصی بـه نوزده سال حبس محکوم شده است؛ اما دادگاه در رأی نوشته است با توجه بـه این کـه پزشکی قانونی بیان داشته کـه ایشان تحمل حبس ندارد، مابقی حبس بـه صد میلیون تومان جزای نقدی تبدیل و تخفیف می شود. آیا این سابقه مؤثر کیفری محسوب می شود؟

ملاک داشتن یا نداشتن سابقه محکومیت مؤثر کیفری، ماده 25 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است و طبق این ماده در جرایم عمدی صدور حکم قطعی بـه مجازات های مندرج در ذیل این ماده، محکوم را از حقوق اجتماعی (در مدت های مقرر در این ماده) محروم می کند و این محکومیت های قطعی، محکومیت مؤثر کیفری محسوب می شوند؛ لذا در فرض سؤال کـه در خصوص فردی بـه علت ارتکاب جرم عمدی حکم بـه 19 سال حبس صادر و قطعی شده است، با عنایت بـه بند «ب» ماده یادشده این محکومیت قطعی دارای مجازات تبعی است و محکومیت مؤثر کیفری محسوب می شود؛ هر چند کـه پس از تحمل مدتی از حبس، دادگاه با کسب نظر پزشکی قانونی در اجرای قسمت اخیر ماده 502 قانون آیین دادرسی کیفری، بقیه مجازات حبس را بـه مجازات مناسب دیگری یعنی جزای نقدی (که فاقد مجازات تبعی است و محکومیت مؤثر کیفری محسوب نمی شود) تبدیل کند و مجازات تبعی مربوط بـه محکومیت 19 سال حبس صرفنظر از تبدیل بقیه مجازات حبس بـه جزای نقدی باید در خصوص محکوم علیه اجرا شود؛ زیرا مقررات ماده 502 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 تأسیس خاصی است و متفاوت از نهاد های ارفاقی نظیر تخفیف در مجازات می باشد و تبدیل مجازات تعزیری بـه مجازات مناسب دیگر موضوع قسمت اخیر این ماده کـه ناظر بـه وضعیت شخصی محکوم علیه و تدبیری در اجرای حکم محکومیت اولیه است، تأثیری در اجرای مجازات تبعی (محرومیت از حقوق اجتماعی) کـه مربوط بـه محکومیت اولیه است، ندارد.