درخواست انحصار وراثت توسط ثالث که خود را وارث قید ننموده ولی احدی از وراث را در درخواست خود قید ننموده مشمول عنوان کلاهبرداری نیست / نظریه مشورتی 7/1400/225 مورخ 1400/05/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه : 7/1400/225

شماره پرونده : 1400-186/2-225 ک

تاریخ نظریه : 1400/05/20

مطابق ماده 9 قانون تصدیق انحصار وراثت هر گاه معلوم شود که مستدعی تصدیق با علم به عدم وراثت خود تحصیل تصدیق وراثت نموده یا با علم به وجود وراثی غیر از خود، تحصیل تصدیق بر خلاف حقیقت کرده است، کلاهبردار محسوب و علاوه بر ادای خسارت به مجازاتی که به موجب قانون برای این جرم مقرر است محکوم خواهد شد. چنانچه فردی ذی‌ نفع غیر از وراث مبادرت به اخذ گواهی انحصار وراثت کند و با علم و عمد اسم یکی از وراث را در گواهی ارائه نکند، آیا اقدام وی مشمول ماده 9 قانون مذکور است؟ اگر طبق این ماده قابل مجازات نیست، مستند قانونی دیگر را بیان فرمایید.

مقنن در ماده 9 قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب 1309، مرتکب دو رفتار به شرح زیر را کلاهبردار محسوب و وی را مشمول مجازات کلاهبرداری دانسته است: نخست، مستدعی تصدیق با علم به عدم وراثت خود، تحصیل تصدیق وراثت کرده است یعنی خود را به عنوان وارث معرفی کرده است؛ دوم، مستدعی تصدیق با علم به وجود وارثی غیر از خود، تصدیق بر خلاف حقیقت تحصیل کرده است؛ بنابراین شخص ذی‌ نفعی که خود از ورثه متوفی نیست، چنانچه با توجه به ماده 360 قانون امور حسبی مصوب 1319 درخواست تصدیق انحصار وراثت کند و عالماً و عامداً مشخصات یکی از وراث متوفی را در درخواست قید نکند و تصدیق انحصار وراثت نیز بر همین مبنا صادر شود، رفتار وی مشمول هیچ‌ یک از رفتارهای مذکور در ماده 9 قانون صدرالذکر نیست تا کلاهبرداری محسوب شود؛ زیرا در درخواست، خود را به عنوان وارث متوفی قلمداد نکرده است و از جمله وراث متوفی نیز محسوب نمی‌ شود و لذا رفتار وی با عنایت به ماده 2 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 فاقد وصف کیفری است.