دستورالعمل ماده 91 قانون مجازات اسلامی 1392 با موضوع چگونگی تشخیص رشد و کمال عقل افراد بالغ کمتر از هجده سال تمام شمسی مصوب 1402/08/02 رییس قوه قضاییه

شناسنامه دستورالعمل ماده 91 قانون مجازات اسلامی 1392:

شماره روزنامه رسمی: 22893

تاریخ روزنامه رسمی: 1402/08/06

مرجع تصویب: رییس قوه قضاییه

تاریخ تصویب: 1402/08/02

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات جرائم و مجازاتها

نظریات مشورتی جرائم و مجازاتها

آرای وحدت رویه قضایی جرائم و مجازاتها

مجموعه موضوعی آرای دیوان عدالت اداری

مقررات حمایت از کودکان و نوجوانان

نظریات مشورتی راجع بـه اطفال و محجورین در نظریات مشورتی

مجموعه موضوعی آرای دیوان عدالت اداری

آرای وحدت رویه قضایی راجع بـه موضوعات خانواده

مقررات مرجع: 

ماده 91 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 ـ در جرایم موجب حد یا قصاص هر گاه افراد بالغ کمتر از هجده سال، ماهیت جرم انجام ‌شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه بـه سن آنها بـه مجازات‌ های پیش‌ بینی شده در این فصل محکوم می‌ شوند.

تبصره ـ دادگاه برای تشخیص رشد و کمال عقل می‌ تواند نظر پزشکی قانونی را استعلام یا از هر طریق دیگر کـه مقتضی بداند، استفاده کند.

متن دستورالعمل ماده 91 قانون مجازات اسلامی 1392:

مقدمه: بـه منظور ایجاد رویه واحد در احراز رشد و کمال عقل افراد بالغ کمتر از ۱۸ سال، مشمول ماده 91 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 و دقت لازم در این امر، جلوگیری از اطاله دادرسی ناشی از نقص تحقیقات یا نقض آراء صادره بر اساس این ماده و سرعت و دقت در اتخاذ تصمیم و صدور رأی در دادگاه های بدوی، تجدیدنظر و دیوان عالی کشور، « دستورالعمل چگونگی تشخیص رشد و کمال عقل افراد بالغ کمتر از هجده سال تمام شمسی» بـه شرح مواد آتی است.

ماده ۱ ـ تعاریف و اختصارات در این دستورالعمل بـه شرح زیر است:

الف ـ ماده 91 قانون: ماده 91 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01؛

ب ـ جرم/جرائم: جرم/جرائم مندرج در ماده 91 قانون؛

پ ـ مرتکب: فرد بالغ کمتر از هجده سال تمام شمسی موضوع ماده 91 قانون کـه مرتکب یک یا چند جرم شده است؛

ث ـ کمیسیون: کمیسیون تخصصی روان پزشکی سازمان پزشکی قانونی کشور؛

ماده ۲ ـ در صورت توجه اتهام بـه فرد بالغ کمتر از هجده سال، موضوع جرائم ماده 91 قانون، چنانچه بـه تشخیص قاضی رسیدگی کننده، رفع شبهه در رشد و کمال عقل وی مستلزم استعلام از پزشکی قانونی باشد، وی می تواند ضمن معرفی مرتکب بـه کمیسیون و اعلام تاریخ وقوع جرم، گزارشی از پرونده و تصویر اوراقی از آن کـه مؤثر در تشخیص رشد و کمال عقل وی باشد را جهت اخذ نظر کمیسیون بـه پزشکی قانونی ارسال نماید.

تبصره۱ ـ در صورتی کـه قاضی رسیدگی کننده بـه طریقی غیر از اخذ نظر کمیسیون برای رفع شبهه اقدام کند، باید بـه نحو واضح چگونگی آن را در پرونده منعکس نماید.

تبصره۲ ـ قاضی رسیدگی کننده در خصوص درک مرتکب نسبت بـه ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن در زمان ارتکاب جرم، تحقیقات لازم را بـه عمل می آورد.

تبصره۳ ـ قاضی رسیدگی کننده باید ترتیبی اتخاذ نماید کـه حداکثر تا قبل از اخذ آخرین دفاع وضعیت مرتکب از حیث رشد و کمال عقل و درک وی نسبت بـه ماهیت جرم و یا حرمت آن روشن باشد.

ماده ۳ ـ نظریه کارشناسی پزشکی قانونی باید بـه طور مستدل، مستند، صریح و مشتمل بر خلاصه نتایج حاصل از بررسی های بـه عمل آمده باشد.

ماده ۴ ـ مقام قضایی در صورت نیاز می تواند پرونده بالینی مرتکب را از مرکز درمانی و یا پزشکی قانونی مطالبه نماید.

این دستورالعمل در ۴ ماده و ۳ تبصره در تاریخ 1402/08/02 بـه تصویب رئیس قوه قضاییه رسید و از تاریخ تصویب لازم الاجرا است.

رئیس قوه قضائیه ـ غلامحسین محسنی اژیه