عدم رعایت تشریفات رسیدگی موثر در ماهیت دعوی و شکایت موجب نقض رای شورای حل اختلاف می شود / نظریه مشورتی 7/1400/929 مورخ 1401/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/1400/929

شماره پرونده : 1400-168-929 ک

تاریخ نظریه : 1401/03/09

استعلام :

مطابق تبصره ماده 455 قانون آیین دادرسی کیفری عدم رعایت تشریفات دادرسی موجب نقض رای نیست مگر آن که تشریفات مذکور به درجه از اهمیت باشد که موجب بی اعتباری رای شود در مرحله تجدیدنظرخواهی عدم رعایت چه نوع تشریفات موجبات بی اعتباری رای می گردد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

اولاً، باعنایت به تبصره یک ماده 18 و تبصره ماده 19 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1394، اصول و قواعد حاکم بر رسیدگی شامل مقررات ناظر به صلاحیت، حق دفاع، حضور در دادرسی، رسیدگی به دلایل و مانند آن است و منظور از تشریفات دادرسی، نحوه اجرای اصول و قواعد دادرسی است همانند مقررات ناظر بر شرایط شکلی دادخواست، نحوه ابلاغ، تعیین اوقات رسیدگی و مانند آن. بر این اساس، محرومیت متهم از حق داشتن وکیل، عدم رعایت اصول دادرسی است نه تشریفات آن.

ثانیاً، در صورت عدم رعایت اصول و مقررات حاکم بر دادرسی به صورت مطلق و همچنین عدم رعایت تشریفات قانونی دادرسی، مشروط به آن که آن تشریفات به درجه ای از اهمیت باشد که موجب بی اعتباری رأی شود، رأی از سوی شعبه دیوان عالی کشور یا شعبه دادگاه تجدید نظر نقض می شود و منظور از «تشریفاتی که موجب بی اعتباری رأی شود» آن دسته تشریفاتی است  که از یک سو عدم رعایت آن ها در ماهیت رأی دادگاه مؤثر باشد و از سوی دیگر بتوان با نقض حکم از سوی مرجع عالی، آثار و نتایج عدم رعایت آن تشریفات را بر طرف و حقوق از بین رفته اصحاب دعوا را مجدداً احیاء نمود. همانند تشریفات متضمن حقوق دفاعی متهم .