عدول از قرار عدم صلاحیت توسط وجه قانونی ندارد اما عدول از قرار مزبور توسط مرجع بالاتر که مرجع پایین تر را صالح میداند منعی ندارد / نظریه شماره 7/1400/1110 مورخ 1400/09/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه:

شماره نظریه : 7/1400/1110

شماره پرونده : 1400-127-1110 ح

تاریخ نظریه : 1400/09/21

استعلام :

چنانچه دادگاه قرار عدم صلاحیت کند و متعاقباً متوجه شود که این قرار به اشتباه صادر شده و خود دادگاه صادرکننده قرار صالح به رسیدگی است، آیا دادگاه می تواند از قرار عدم صلاحیت صادره عدول کند؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

در موارد مشمول مواد 27 و 28 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 که پس از حدوث اختلاف یا در مواردی که دادگاه ها به صلاحیت مراجع غیر قضایی از خود نفی صلاحیت می کنند، مقنن مرجع حل اختلاف یا تعیین کننده مرجع صالح را معین و حسب مورد مرجع قضایی اختلاف کننده یا نفی کننده صلاحیت به اعتبار مرجع غیر قضایی را مکلف به ارسال پرونده به مرجع حل اختلاف یا تعیین کننده صلاحیت کرده است. مرجع قضایی مزبور تکلیفی جز ارسال پرونده به مراجع یادشده ندارد و نمی تواند از قرار عدم صلاحیت خود عدول کند؛ زیرا عدول از قرار بر خلاف ترتیب مقرر قانونی مذکور است؛ اما در مواردی مانند موارد مشمول ماده 15 قانون شواهای حل اختلاف مصوب 1394 که مقنن مرجع حل اختلاف را تعیین نکرده و پس از حدوث اختلاف، مرجع پایین تر را مکلف به تبعیت از نظر مرجع بالاتر دانسته است، به نظر می رسد هرگاه متعاقب حدوث اختلاف، مرجع بالاتر پی به اشتباه خود در صدور قرار عدم صلاحیت ببرد، منع قانونی برای عدول از قرار مزبور و رسیدگی به موضوع نیست؛ زیرا در صورت عدم عدول مرجع بالاتر از نظر خود و رسیدگی ماهوی مرجع پایین تر به موضوع و صدور رأی، در صورت تجدید نظرخواهی، مرجع بالاتر مکلف است رأی صادره را نقض و برابر تبصره 2 ماده 27 این قانون به موضوع رسیدگی ماهوی و رأی صادر کند و رأی اخیر به عنوان رأی شعبه بدوی تلقی و حسب مورد مطابق مقررات آیین دادرسی مدنی و کیفری قابل تجدید نظر خواهد بود.