مجازات جایگزین حبس پس از اعمال تخفیف بر مجازات بیش از یکسال حبس بلامانع است/ مجموعه نظریات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه : 7/1402/1141

شماره پرونده : 1402-186/1-1141

تاریخ نظریه : 1403/01/27

با عنایت بـه مواد 67 و 73 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، آیا جرایم عمدی کـه مجازات قانونی آنها حبس بیشتر از یک سال می باشد، قابلیت تبدیل شدن بـه مجازات های جایگرین حبس را دارند یا خیر؟

بیشتر بخوانید:

تبصره ماده 37 قانون مجازات اسلامی الحاقی 1399 کـه بیان می دارد «چنانچه در اجرای مقررات این ماده یا سایر مقرراتی کـه بـه موجب آن مجازات تخفیف می یابد، حکم بـه حبس کمتر از نود و یک روز صادر شود، بـه مجازات جایگزین مربوط تبدیل می شود»، ممنوعیت تعیین مجازات جایگزین حبس برای جرایم عمدی با مجازات قانونی بیش از یک سال حبس مذکور در ماده 73 قانون مجازات اسلامی را مرتفع کرده است؛ بنابراین در صورتی کـه مرتکب جرم عمدی با مجازات قانونی بیش از یک سال حبس با برخوردار شدن از دو درجه تخفیف بـه حبس تعزیری بـه کمتر از نود و یک روز محکوم شود، دادگاه مستند بـه تبصره ماده 37 قانون پیش گفته ملزم بـه تعیین مجازات جایگزین حبس است.

شماره نظریه : 7/1400/758

شماره پرونده : 1400-186/1-758 ک

تاریخ نظریه : 1400/07/14

استعلام :

با عنایت به این که وفق تبصره ماده 6 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری حکم به حبس کمتر از نود و یک روز الزاما باید به مجازات جایگزین تبدیل شود در مواردی که حداقل مجازات یک جرم عمدی (مثل خیانت در امانت) حبس کمتر از نود و یک روز و حداکثر آن بیش از یک سال باشد جهت صدور حکم به مجازات جایگزین حبس موضوع منطبق با کدام یک از بندهای مواد 83 و 86 قانون مجازات اسلامی می باشد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

اولاً، تبصره ماده 37 قانون مجازات اسلامی الحاقی 1399 که بیان می دارد «چنانچه در اجرای مقررات این ماده یا سایر مقرراتی که به موجب آن مجازات تخفیف می یابد، حکم به حبس کمتر از نود و یک روز صادر شود، به مجازات جایگزین مربوط تبدیل می شود»، ممنوعیت تعیین مجازات جایگزین حبس برای جرایم عمدی با مجازات قانونی بیش از یک سال حبس مذکور در ماده 73 قانون مجازات اسلامی را به عنوان قانون لاحق، نسخ ضمنی کرده است؛ بنابراین در صورتی  که مرتکب جرم عمدی با مجازات قانونی بیش از یک سال حبس با برخوردار شدن از دو درجه تخفیف به حبس تعزیری درجه هشت محکوم شود، دادگاه مستند به تبصره ماده 37 قانون پیش  گفته ملزم به تعیین مجازات جایگزین حبس است.

ثانیاً، منظور از عبارت «مجازات جایگزین مربوط» در تبصره ماده 37 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399، مجازات جایگزین حبس جرایمی است که مجازات قانونی آن ها حداکثر سه ماه حبس است؛ بنابراین در فرض استعلام، موضوع مشمول بند «الف» مواد 83 و 86 قانون مجازات اسلامی است.

شماره نظریه : 7/1400/674

شماره پرونده : 1400-186/1-674 ک

تاریخ نظریه : 1400/06/22

اگر حداکثر مجازات قانونی جرمی بیش از یک سال حبس باشد و در دادنامه با تخفیف مجازات، حبس کمتر از 91 روز صادر شود که در این صورت بایستی مطابق تبصره الحاقی به ماده 37 قانون مجازات اسلامی، حبس به مجازات جایگزین مربوط تبدیل شود، در تعیین مجازات جایگزین حبس مطابق کدام ماده قانونی رفتار می شود؟

اولاً، تبصره ماده 37 قانون مجازات اسلامی الحاقی 1399 که به موجب آن «چنانچه در اجرای مقررات این ماده یا سایر مقرراتی که به موجب آن مجازات تخفیف می یابد، حکم به حبس کمتر از نود و یک روز صادر شود، به مجازات جایگزین مربوط تبدیل می شود»، به عنوان قانون لاحق، ممنوعیت تعیین مجازات جایگزین حبس برای جرایم عمدی با مجازات قانونی بیش از یک سال حبس مذکور در ماده 73 قانون مجازات اسلامی را نسخ ضمنی کرده است و بنابراین در صورتی  که مرتکب جرم عمدی با مجازات قانونی بیش از یک سال حبس با برخوردار شدن از دو درجه تخفیف به حبس تعزیری درجه هشت محکوم شود، دادگاه مستند به تبصره ماده 37 قانون پیش گفته ملزم به تعیین مجازات جایگزین حبس است.

ثانیاً، منظور از عبارت «مجازات جایگزین مربوط» در تبصره ماده 37 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399، مجازات جایگزین حبس جرایمی است که مجازات قانونی آن ها حداکثر سه ماه حبس است.