مصوبه تعیین برنامه تنوع بخشی به الگو(مدل)های مهد کودک و کودکستان مستند به بند (ب) ماده 81 قانون برنامه هفتم پیشرفت مصوب ۱۴۰۴/۰۶/۲۷ هیات وزیران

شناسنامه مصوبه تعیین برنامه تنوع بخشی به الگو(مدل)های مهد کودک و کودکستان:

شماره روزنامه رسمی: 
تاریخ روزنامه رسمی: 
شماره ابلاغ: ۱۱۱۴۲۴
تاریخ ابلاغ: ۱۴۰۴/۰۷/۱۳
مرجع تصویب: هیات وزیران
تاریخ تصویب: ۱۴۰۴/۰۶/۲۷ 

بیشتر بخوانید:
+ مقررات برنامه هفتم پیشرفت
+ مقررات آموزش و پژوهش    
+ آموزش و پژوهش در آراء وحدت رویه قضایی    
+ موضوعات علمی، پژوهشی و آموزشی در آرای دیوان عدالت اداری    
+ موضوعات علمی و آموزشی در نظریات مشورتی     

مقررات مرجع:
بند (ب) ماده 81 قانون برنامه هفتم پیشرفت 1403: وزارت آموزش و پرورش (سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک) مکلف است با رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به تدوین برنامه تنوع بخشی به الگو(مدل)های مهدکودک از جمله مهدهای خانگی، خانه های مادر ـ کودک و کودکستان های سازمانی (وابسته به نهادهای دولتی و عمومی) با رعایت ماهیت غیردولتی آنها و ضوابط اداره و نظارت بر آنها و دستورالعمل آموزشی هر یک به صورت اختصاصی اقدام نموده و ظرف شش ماه از لازم الاجرا شدن این قانون به تصویب هیأت وزیران برساند.

متن مصوبه تعیین برنامه تنوع بخشی به الگو(مدل)های مهد کودک و کودکستان:

هیات وزیران در جلسه 1404/6/27 به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش (سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک) و به استناد بند (ب) ماده (81) قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب 1403 و با رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، برنامه موضوع بند یاد شده را به شرح زیر تصویب کرد:
برنامه تنوع بخشی به الگو (مدل) های مهد کودک و کودکستان به شرح پیوست که تایید شده به مهر دفتر هیات دولت است، تعیین می شود و دستگاه مقرر در برنامه موظف به اجرای اقدامات مربوط هستند.
محمدرضا عارف ـ معاون اول رئیس جمهور

برنامه تنوع بخشی به الگو(مدل)های مهدکودک و کودکستان

الف ـ در این برنامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
1 ـ وزارت: وزارت آموزش و پرورش.
2 ـ سازمان: سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک.
3 ـ قانون: قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب 1403.
4 ـ اساسنامه: اساسنامه سازمان مصوب جلسه 836 مورخ 1399/11/7 شورای عالی انقلاب فرهنگی.
5 ـ هیات امنا: هیات امنای سازمان موضوع ماده (8) اساسنامه.

6 ـ کودک: فردی که در دوره کودکی از بدو تولد تا شش سال تمام قرار دارد و این گروه سنی به دو دوره سه ساله (دوره اول کودکی و دوره دوم کودکی) تقسیم می شود.
7 ـ کودکستان: واحد آموزشی و پرورشی که مسئولیت مراقبت، رشد، پرورش، آموزش و تربیت کودکان تا پیش از دبستان را به عهده دارد و در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط توسط اشخاص حقیقی و حقوقی دارای صلاحیت تأسیس می شود و فعالیت می نماید. کودکستان در دو نوع کودکستان دوره اول برای کودکان بدو تولد تا سه سال تمام و کودکستان دوره دوم برای کودکان چهار سال تا شش سال تمام فعالیت می کند. واحدها و مراکز آموزشی و پرورشی که تحت عناوین دیگر نظیر مهدکودک و پیش دبستانی فعالیت می کنند از تاریخ لازم الاجرا شدن این برنامه تنها با عنوان کودکستان شناخته می شوند.

ب ـ الگو (مدل)های کودکستان عبارتند از:
1 ـ کودکستان حمایتی: این کودکستان ها به منظور توسعه عدالت آموزشی و تربیتی و حمایت از مناطق کم برخوردار با استفاده از ظرفیت دستگاه های اجرایی و نهادهای عمومی غیردولتی یا با حمایت و کمک دولت و از طریق وزارت با امکانات، اعتبارات و منابع دولتی مصوب مربوط ایجاد می شوند.
2 ـ کودکستان مدارس دولتی: واحد آموزشی و پرورشی که در فضای مدارس دولتی در مناطق آموزش و پرورش فاقد کودکستان دایر می شود و به کودکان دوره دوم کودکی خدمات رشد، یادگیری، آموزشی و تربیتی با هدایت مدیر و مربی آموزش دیده مطابق با ضوابط و مقررات سازمان همزمان با ساعات فعالیت مدارس ارائه می نماید.
تبصره ـ آموزگاری که دوره های آموزشی مصوب مطابق با ضوابط و مقررات سازمان را گذرانده باشد، می تواند به عنوان مربی فعالیت کند.
3 ـ کودکستان ضمیمه مدارس دولتی: این کودکستان ها در محیط و فضای مازاد آموزشی و پرورشی مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی به کودکان دوره دوم کودکی خدمات مراقبت، رشد، یادگیری، آموزشی و تربیتی با هدایت مربی و مسئولیت مؤسس تحت نظارت انجمن اولیاء و مربیان و مدیر مدرسه دولتی با رعایت ضوابط و مقررات سازمان متناسب با نوبت و ساعت فعالیت مدارس ارائه می نماید. حق الزحمه مدیران و مربیان در چهارچوب قوانین و مقررات بر اساس میزان تعیین شده از سوی سازمان پرداخت می شود.
4 ـ کودکستان ضمیمه مدارس غیردولتی: این کودکستان ها در محیط و فضای مازاد آموزشی و پرورشی مدارس غیردولتی به کودکان دوره دوم کودکی خدمات مراقبت، رشد، یادگیری، آموزشی و تربیتی با هدا یت مربی و مسئولیت مؤسس تحت نظارت انجمن اولیاء و مربیان و مدیر مدرسه غیردولتی با رعایت ضوابط و مقررات سازمان متناسب با نوبت و ساعت فعالیت مدارس ارائه می نماید.
5 ـ کودکستان وابسته به سازمان ها و نهادها: دستگاه ها، نهادها و مؤسسات مشمول ماده (٢٢) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400 با اصلاحات بعدی، به دو طریق زیر می توانند از خدمات کودکستانی برای تکریم و حفظ حقوق مادر و کودک با تأمین فضای مناسب جهت نگهداری و رفع نیازهای کودکان بهره مند شوند:
الف ـ اخذ مجوز تأسیس کودکستان توسط دستگاه ها، نهادها و مؤسسات مشمول که با معرفی نماینده ذی صلاح به سازمان و ثبت درخواست مجوز تأسیس کودکستان وابسته انجام می پذیرد.
ب ـ از کودکستان های فعال دارای مجوز از سازمان، خرید خدمات تربیتی، یادگیری و مراقبتی نمایند. در این شیوه، دستگاه ها، نهادها و مؤسسات مشمول، نیاز به اخذ مجوز مجزا از سازمان ندارند.

تبصره ـ مسئولیت های حقوقی مرتبط با کودکان و کارکنان و همچنین تأمین نیروی انسانی، فضا و تجهیزات و اجرای برنامه تربیتی و یادگیری و چهارچوب مراقبتی درکودکستان های وابسته مطابق استانداردها و ضوابط ابلاغی و تأییدیه های سازمان و قوانین و مقررات مربوط است.
6 ـ کودکستان مستقل: این کودکستان ها به صورت مستقل و توسط مؤسسان حقیقی یا حقوقی غیردولتی و در فضای ملکی یا استیجاری با کاربری متناسب، به کودکان دوره اول یا دوم کودکی یا هر دو دوره با هدایت مربی و مسئولیت مدیر و مؤسس با رعایت ضوابط و مقررات سازمان در نوبت کاری مشخص خدمات مناسب را ارائه می نمایند.
7 ـ کودکستان مجتمع محور: کودکستان هایی که در مجتمع های مسکونی (شهرک های محصور مسکونی، خانه های سازمانی، مجتمع های مسکونی دارای حداقل دویست (200) واحد مسکونی در یک پهنه) به کودکان دوره دوم کودکی خدمات مراقبت، رشد، یادگیری، آموزشی و تربیتی را با هدایت مربی و مسئولیت نماینده معرفی شده توسط هیات مدیره مجتمع یا شهرک به عنوان مؤسس کودکستان با رعایت ضوابط و مقررات سازمان در نوبت روزانه ارائه می نماید.
8 ـ خانه مادر ـ کودک: مراکزی که با هدایت مربیان، مسئولیت مدیر و مؤسس و رعایت ضوابط و مقررات سازمان، به مدت (12) ساعت در هفته به ازای هر مادر ـ کودک، خدمات زیر را ارائه می نمایند:
الف ـ خدمات یادگیری و تربیتی مبتنی بر حضور توأمان مادر و کودک و ارتباط نزدیک آنها برای انجام فعالیت های مشترک یادگیری، آموزشی و پرورشی به کودکان هر دو دوره کودکی.
ب ـ خدمات مشاوره تخصصی و آموزش های خاص با رویکرد تسهیل والدگری و توانمندسازی مادران.
تبصره ـ مراکز موضوع این بند می توانند خدمات مرتبط را به منظور تسهیل والدگری پدران و سرپرستان قانونی کودکان ارائه نمایند.

پ ـ رویکرد تربیتی ـ یادگیری در انواع کودکستان ها به شرح زیر است:
1 ـ دوره اول کودکی: تمرکز بر محوریت خانواده و نقش والدین به عنوان محور اصلی مراقبت، نگهداری، رشد، یاددهی و تربیت کودکان از طریق توانمندسازی خانواده و والدین بر پایه مبانی دین مبین اسلام.
2 ـ دوره دوم کودکی: بر مبنای روش تربیتی یادگیری تمام ساحتی بر معیار تعمیق بخشی به هویت ایرانی و اسلامی.
ت ـ ضوابط عمومی و اختصاصی تأسیس، اداره و انحلال انواع کودکستان های موضوع این برنامه و ساماندهی مراکز موجود با رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و به استناد جزء (ب) بند (8) ماده (10) اساسنامه مطابق ضوابط و مقررات مربوط است.
ث ـ نظارت بر کودکستان ها بر عهده سازمان و سازوکار نظارت، ارزیابی عملکرد و چهارچوب رسیدگی به تخلفات مؤسسان، مدیران، مربیان و سایر کارکنان آنها مطابق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر ضوابط و مقررات مربوط است.
تبصره ـ هرگونه فعالیت اشخاص حقیقی و حقوقی تحت هر عنوان در زمینه تعلیم و تربیت، نگهداری و آموزش کودکان مغایر اساسنامه و بدون اخذ مجوز از سازمان، به استناد بند (14) ماده (6) اساسنامه، غیرمجاز محسوب می شود و با متخلفان طبق قانون تعطیل مؤسسات و واحدهای آموزشی و تحقیقاتی و فرهنگی که بدون اخذ مجوز قانونی دایر شده و می شود مصوب 1372 رفتار خواهد شد.

ج ـ بانک های کشور موظفند با رعایت قوانین و مقررات مربوط و معرفی وزارت(سازمان) به منظور تأمین یا توسعه فضا و تهیه تجهیزات و امکانات مورد نیاز کودکستان ها از محل منابع موضوع ماده (10) قانون تاسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی مصوب 1395 با اصلاحات بعدی به متقاضیان تاسیس کودکستان با اولویت مناطق کم برخوردار تسهیلات اعطا کنند.
تبصره ـ وزارت پیشنهاد و برآورد منابع مورد نیاز جهت تامین یارانه تسهیلات موضوع این بند را جهت درج در لوایح بودجه سنواتی به سازمان برنامه و بودجه کشور ارایه می نماید.

چ ـ دستورالعمل استاندارد های فضا ها و تجهیزات هر یک از انواع کودکستان ها مطابق مفاد آیین نامه فضا و تجهیزات کودکستان ها و اصلاحات بعدی آن که مصوب هیات امنا خ واهد بود.

ح ـ دستورالعمل آموزشی کودکستان های موضوع بند (ب) این بر نامه به شرح زیر است:
1 ـ کودکستان حمایتی:
الف ـ برنامه تربیتی: راهنمای برنامه و فعالیت های آموزشی و پرورشی دوره پیش دبستانی (مصوب جلسه 770 شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 1387/4/25) با اصلاحات بعدی و مرتبط با راهنمای تربیت و یادگیری دوره اوان کودکی، برای این دوره معتبر و لازم الاجرا است و اجرای فعالیت ها و راهبردهای تربیتی و آموزشی در کودکستان ها مطابق سرفصل ها و اهداف مصوب انجام می شود.
ب ـ محتوای تربیتی: بسته های تربیت و یادگیری مورد تأیید سازمان به عنوان محتوای تربیتی قابل استفاده است.
پ ـ زمان فعالیت: روزانه حداکثر (5/4) ساعت تا سقف (22) ساعت در هفته (پنج روز کاری) در نوبت صبح یا عصر خدمات تربیتی و یادگیری ارائه خواهد شد.
ت ـ شرایط نیروی انسانی: نیروی انسانی شاغل در کودکستان حمایتی تابع شرایط مندرج در آیین نامه چارچوب شایستگی ها و وظایف مؤسس و نیروی انسانی کودکستان ها (موضوع بخشنامه شماره 368 مورخ 1402/9/27 وزیر آموزش و پرورش) است.
2 ـ کودکستان مدارس دولتی:
الف ـ برنامه تربیتی، محتوای تربیتی و زمان فعالیت همانند کودکستان حمایتی است.
ب ـ شرایط نیروی انسانی: نیروی انسانی در کودکستان مدارس دولتی تابع شرایط همکاران رسمی و پیمانی آموزش و پرورش است و باید دوره های آموزشی مصوب سازمان را گذرانده باشند.
3 ـ کودکستان ضمیمه مدارس دولتی:
 ـ برنامه تربیتی، محتوای تربیتی و زمان فعالیت و شرایط نیروی انسانی همانند کودکستان حمایتی است.
4 ـ کودکستان ضمیمه مدارس غیردولتی:
 ـ برنامه تربیتی، محتوای تربیتی، زمان فعالیت و شرایط نیروی انسانی همانند کودکستان حمایتی است.
5 ـ کودکستان وابسته به سازمان ها و نهادها:
الف ـ برنامه تربیتی، محتوای تربیتی و شرایط نیروی انسانی همانند کودکستان حمایتی است. ب ـ زمان فعالیت: با توجه به نیاز والدین شاغل در سازمان ها و نهادها، خدمات رشد، مراقبت، تربیتی و یادگیری حداکثر تا (44) ساعت در هفته ارائه خواهد شد.
6 ـ کودکستان مستقل:
الف ـ برنامه تربیتی، محتوای تربیتی و شرایط نیروی انسانی همانند کودکستان حمایتی است.
ب ـ زمان فعالیت: روزانه (4/5) ساعت معادل (22) ساعت در هفته (پنج روز کاری) در نوبت صبح یا عصر خدمات مراقبت، رشد، یادگیری، آموزشی و تربیتی ارائه خواهد شد. در این کودکستان بر اساس نیاز والدین امکان ارائه خدمات مذکور تا حداکثر (44) ساعت در هفته وجود دارد.
7 ـ کودکستان مجتمع محور:
 ـ برنامه تربیتی، محتوای تربیتی، زمان فعالیت و شرایط نیروی انسانی همانند کودکستان حمایتی است.
8 ـ خانه مادر ـ کودک:
الف ـ برنامه تربیتی: مطابق قسمت (الف) جزء (1) این بند خواهد بود.
ب ـ محتوای تربیتی: بسته های تربیت و یادگیری کودکان و بسته های تخصصی مورد تأیید سازمان برای توانمندسازی خانواده ها به عنوان محتوای تربیتی خانه مادر ـ کودک استفاده می شود.
پ ـ زمان فعالیت: حداکثر تا سقف (12) ساعت در هفته در نوبت صبح یا عصر خدمات تربیتی ـیادگیری به کودک و مشاوره و آموزش به والدین به صورت هم زمان ارائه خواهد شد.
ت ـ شرایط عمومی و اختصاصی نیروی انسانی شاغل در خانه مادر ـ کودک به شرح زیر است:
1 ـ شرایط عمومی: مطابق قسمت (ت) جزء (1) این بند خواهد بود.
2 ـ شرایط اختصاصی:
الف ـ دارای مدرک تحصیلی روانشناسی، علوم تربیتی، مشاوره و رشته های مرتبط.
ب ـ دارای تجربه کار مشاوره در حوزه کودک و خانواده به مدت دو سال.
پ ـ گذراندن دوره های آموزشی مورد تأیید سازمان.

***************

خلاصه تحلیلی توسط ایرانکدیفای:

این سند در اجرای بند (ب) ماده ۸۱ قانون برنامه هفتم توسعه و توسط سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک تحت نظر وزارت آموزش و پرورش تصویب شده است. هدف اصلی، ایجاد تنوع و ساماندهی در ارائه خدمات تربیتی به کودکان پیش از دبستان است.

 ۱. هدف کلان و تغییرات بنیادین:
*   یکسان سازی عنوان: کلیه مراکز تحت عناوین مختلف (مهدکودک، پیش دبستانی و...) تنها با عنوان "کودکستان" شناخته خواهند شد.
*   تعریف دوره ها:
    *   دوره اول کودکی: بدو تولد تا ۳ سالگی (تأکید بر محوریت خانواده)
    *   دوره دوم کودکی: ۴ تا ۶ سالگی (تأکید بر هویت ایرانی-اسلامی)

 ۲. هشت الگوی (مدل) جدید کودکستان:
این برنامه با معرفی ۸ مدل مختلف، به دنبال پاسخگویی به نیازهای متنوع خانواده ها و استفاده از تمامی ظرفیت های ملی است.

 ۱  کودکستان حمایتی 
 ۲  کودکستان مدارس دولتی 
 ۳  کودکستان ضمیمه مدارس دولتی 
 ۴  کودکستان ضمیمه مدارس غیردولتی 
 ۵  کودکستان وابسته به سازمان ها و نهادها 
 ۶  کودکستان مستقل 
 ۷  کودکستان مجتمع محور 
 ۸  خانه مادرکودک

 ۳. نکات تحلیلی کلیدی و نوآوری ها:

*   توسعه عدالت آموزشی: ایجاد مدل های "حمایتی" و استفاده از "فضای مازاد مدارس دولتی" به وضوح هدف توسعه پوشش در مناطق محروم را دنبال می کند.
*   بهبود بهره وری از دارایی های ملی: مدل های "ضمیمه مدارس" و "مجتمع محور" استفاده بهینه از فضاهای موجود را هدف گرفته اند.
*   حمایت از جمعیت و خانواده: مدل "خانه مادر-کند" یک نوآوری بزرگ برای توانمندسازی مادران و تقویت نقش والدگری است.
*   حمایت از اشتغال: مدل "وابسته به سازمان ها" مستقیماً به دنبال تسهیل اشتغال مادران در دستگاه های دولتی است.
*   تأمین مالی: الزام بانک ها به اعطای تسهیلات به متقاضیان تأسیس کودکستان (با اولویت مناطق کم برخوردار).

 ۴. حوزه های تحت پوشش برنامه:
برنامه به چهار حوزه اصلی می پردازد:
۱.  ضوابط تأسیس و اداره
۲.  نظارت (بر عهده سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک)
۳.  استانداردهای فضا و تجهیزات
۴.  دستورالعمل های آموزشی و تربیتی

 ۵. جمع بندی نهایی:

این سند یک تحول ساختاری در نظام تربیت دوره کودکی ایران محسوب می شود که:
*   از حالت تک مدلی و غیرمنسجم گذشته خارج شده و یک چارچوب متنوع و منسجم ارائه می دهد.
*   نقش حاکمیتی دولت را از "اجرا" به "سیاستگذاری، استانداردگذاری و نظارت" تغییر می دهد.
*   با بهره گیری از ظرفیت های مختلف (دولتی، غیردولتی، مدارس، مجتمع ها)، پوشش خدمات را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.

موفقیت این برنامه در گروی:
*   تأمین منابع مالی و تسهیلات بانکی
*   نظارت مؤثر و مستمر سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک
*   توانمندسازی نیروی انسانی و مربیان تربیتی

این برنامه چارچوب مناسبی برای ارتقای کیفیت و کمیت خدمات تربیتی به کودکان و حمایت از خانواده ها فراهم می کند.

در صورت نیاز به مشاوره یا مستندات بیشتر می توانید با کارشناسان حقوقی تماس بگیرید.