آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری مصوب 1402/11/08

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری (مقررات مدیریت خدمات کشوری)

مقررات مرجع آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری:

ماده 25 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 1386: مدیران و کارمندان دستگاه های اجرایی، خدمتگزاران مردم هستند و باید با رعایت موازین اخلاق اسلامی و اداری و طبق سوگندی کـه در بدو ورود اداء نموده و منشور اخلاقی و اداری کـه امضاء می نمایند وظایف خود را بـه نحو احسن در راه خدمت بـه مردم و با در نظر گرفتن حقوق و خواسته های قانونی آنها انجام دهند.

بصره 1 ـ اصول و مفاد منشور فوق الذکر، متن سوگندنامه و تعهدات کارمندان دستگاه های اجرایی با پیشنهاد سازمان بـه تصویب هیات وزیران می رسد.

تبصره 2 ـ دستگاه های اجرایی می توانند متناسب با وظایف و شرایط خاص دستگاه مربوط علاوه بر موارد فوق، مواردی را با رعایت منشور اخلاقی مصوب هیات وزیران بـه آن اضافه نمایند.

ماده 7 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 1390: دولت موظف است با همکاری سایر قوا بـه منظور فرهنگ سازی و ارتقاء سلامت نظام اداری بر اساس منابع اسلامی و متناسب با توسعه علوم و تجربیات روز دنیا ظرف شش ماه پس از تصویب این قانون «منشور اخلاق حرفه ای کارگزاران نظام» را تدوین نماید.

تبصره ـ کلیه دستگاه های موضوع بندهای (الف)، (ب) و (ج) ماده (2) این قانون مکلفند بر اساس وظایف و ماموریت های خود در چهارچوب «منشور اخلاق حرفه ای کارگزاران نظام» بـه تدوین «رفتار حرفه ای و اخلاقی مقامات موضوع ماده (71) قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مدیران و کارکنان» خود اقدام نمایند.

متن آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری:

هیأت ‌وزیران در جلسه 1402/11/08 بـه پیشنهاد معاونت حقوقی رییس جمهور و سازمان اداری و استخدامی کشور و بـه استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ماده (25) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 1386 و ماده (7) قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 1390، آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری را بـه شرح زیر تصویب کرد:

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری (مقررات مدیریت خدمات کشوری)

ماده 1 ـ در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بـه کار می رود:

1 ـ قانون: قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 1390 با اصلاحات بعدی.

2 ـ دستگاه ها: دستگاه ‌های موضوع بندهای (الف)، (ب) و (ج) ماده (2) قانون.

3 ـ کارگزاران نظام: تمامی مقامات موضوع ماده (71) قانون مدیریت خدمات کشوری و افراد همتراز آنها، مدیران و کارکنان دستگاه ها.

4 ـ منشور: منشور اخلاق حرفه ای کارگزاران نظام.

ماده 2 ـ در راستای حسن اجرای ماده (28) قانون مدیریت خدمات کشوری و بـه منظور تأمین حقوق مردم و مراجعان، سازمان اداری و استخدامی کشور مکلف است با اخذ نظر دستگاه ها ظرف مدت یک سال از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، نسبت بـه بازنگری در ضوابط مربوط بـه ارتقا، انتصاب و تمدید قراردادهای استخدامی و بهره مندی از سایر امتیازات استخدامی و اعمال تشویقات و تنبیهات اقدام و پیشنهادات لازم را بـه مراجع ذی ربط ارائه دهد.

ماده 3 ـ دستگاه ها مکلفند پس از طی مراحل گزینش و در بدو ورود بـه خدمت افراد و پیش از تصدی پست ‌های مدیریت حرفه ای یا سیاسی، تمهیدات لازم برای امضای منشور توسط آنان را فراهم کرده و منشور امضا شده را در پرونده کارگزینی آنان نگهداری و رونوشتی از آن را بـه ایشان تحویل نمایند. هرگونه بـه کارگیری افراد مذکور، منوط بـه امضای منشور است.

ماده 4 ـ کارگزاران نظام علاوه بر امضای منشور، در بدو ورود بـه خدمت طی تشریفات خاص حسب محل خدمت نزد استاندار و یا معاون رئیس ‌جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور یا نمایندگان آن‌ ها نسبت بـه ادای سوگند بـه شرح زیر اقدام می نمایند:

«بسم الله الرحمن الرحیم

اکنون کـه افتخار خدمت گزاری بـه میهن عزیز اسلامی و مردم شریف ایران اسلامی برای من فراهم شده است، در پیشگاه قرآن مجید بـه خداوند متعال سوگند یاد می کنم کـه با عزمی راسخ تمام تلاش، استعداد و صلاحیت خود را برای انجام وظایف شغلی و مسئولیت ‌های قانونی کـه بر عهده گرفته ام، بـه کار گیرم و در همه حال بـه مفاد منشور اخلاق حرفه ای کارگزاران نظام و قوانین و مقررات حاکم پایبند و مروج آن باشم و تمام کوشش خود را در جهت انجام وظایف محوله، خدمت بـه مردم و پیشرفت و اعتلای کشور بـه کارگیرم.»

تبصره 1 ـ پیروان اقلیت‌ های دینی مصرح در اصل (13) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، با ذکر نام کتاب آسمانی خود، سوگند را یاد خواهند کرد.

تبصره 2 ـ هر دستگاه حسب اهداف، وظایف و مسئولیت های خود می تواند الزامات تخصصی دیگری را بـه متن سوگندنامه فوق، پس از تأیید کارگروه موضوع ماده (14) این آیین نامه برای کارگزاران همان دستگاه اضافه نماید.

تبصره 3 ـ ادای سوگند کارکنان موضوع بند (ج) ماده (2) قانون، درچارچوب تبصره ماده (7) قانون و مقررات مربوط بـه خود خواهد بود.

ماده 5 ـ اصول حاکم بر منشور بـه شرح زیر است:

1 ـ رعایت موازین و اخلاق اسلامی و شرع مقدس در سلوک فردی و اجتماعی.

2 ـ رعایت حقوق مردم.

3 ـ قانون گرایی.

4 ـ عدالت محوری و عدم تبعیض ناروا و عدم پذیرش هرگونه سفارش خارج از قوانین و مقررات.

5 ـ نظم کاری و انضباط فردی و گروهی.

6 ـ شفافیت در فرآیند و عملکرد کاری، پاکدستی و عدم سوءاستفاده از موقعیت شغلی.

7 ـ وجدان کاری، مسئولیت پذیری و پاسخگویی متناسب با وظایف و اختیارات.

8 ـ امانت داری، صرفه جویی و استفاده بهینه از منابع و بیت المال و اهتمام در نگهداری آنها.

9 ـ تعهد و وفاداری بـه اهداف و مأموریت های سازمان و حفظ اسرار سازمانی.

10 ـ انعطاف پذیری و انتقادپذیری.

11 ـ ارتقای مستمر شایستگی و توانمندی علمی، تخصصی و مهارتی.

12 ـ تحول گرایی، خلاقیت، ابتکار و بهبود مستمر بهره وری فردی و سازمانی.

13 ـ شایسته سالاری، توجه بـه تعهد و تخصص در انتصابات و جانشین پروری.

14 ـ تفاهم، تعامل و همکاری سازنده با همکاران.

15 ـ مراقبت بـه منظور جلوگیری از ایجاد هرگونه وضعیت تعارض منافع و فرصت های پساشغلی.

16 ـ پاسداری از قداست خانواده و حفظ تعادل کار و زندگی.

17 ـ بـه کارگیری خلاقیت، نوآوری و افزایش بهره وری فردی و سازمانی.

ماده 6 ـ افزون بر رعایت اصول مذکور در ماده (5) این آیین نامه، مقامات موضوع ماده (71) قانون مدیریت کشوری و همترازان آنها مکلفند اصول زیر را نیز بـه طور اختصاصی رعایت کنند:

1 ـ شرح صدر در مدیریت، روشن بینی، بصیرت، امید، صبر و استقامت.

2 ـ بازرسی و پیگیری مستمر نسبت بـه کار نیروی انسانی تحت امر و قاطعیت در برخورد با متخلفین.

3 ـ مردم داری و پرهیز از هرگونه احتجاب و دوری از مردم.

4 ـ وفای بـه عهد و عمل بـه وعده و پرهیز از وعده هایی کـه خارج از چهارچوب صلاحیت و اختیار آنهاست.

5 ـ پرهیز از انتشار اخباری کـه قطعیت آن ثابت نشده و ممکن است انتظار نابجا ایجاد کند.

6 ـ رعایت شأن و منزلت جایگاه کارگزار نظام در داخل و خارج از اداره و فضای مجازی.

7 ـ ارتقای مهارت های فنی، تخصصی و حقوقی سرمایه انسانی تحت امر.

8 ـ حفظ روحیه جهادی و ترویج آن.

9 ـ ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی.

ماده 7 ـ منظور از موازین و اخلاق اسلامی عبارت است از:

1 ـ التزام عملی بـه شئونات و شعائر اسلامی و ولایت مطلقه فقیه.

2 ـ رعایت ارزش های اخلاقی اسلامی از جمله عدل، خودباوری، خردورزی، بردباری، آراستگی، نزاکت، خوش خلقی، عفو و احسان، تواضع، اعتراف بـه خطا، احتیاط و مواظبت در بیت المال، ساده زیستی و پرهیز از کم کاری.

3 ـ اعتقاد بـه مبدأ و معاد و ترویج روحیه ایمان، توحید محوری، ولایت مداری، خودباوری و ایثار.

4 ـ عمل بـه فریضه امر بـه معروف و نهی از منکر.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری (مقررات مدیریت خدمات کشوری)

ماده 8 ـ حقوق مردم در این منشور عبارت است از:

1 ـ حق برخورداری از کرامت و ارزش والای انسانی.

2 ـ حق برخورداری از اِعمال بی ‌طرفانه قوانین و مقررات و مصون بودن از تبعیض ناروا.

3 ـ حق دسترسی آسان و سریع بـه خدمات اداری.

4 ـ حق حفظ و رعایت حریم خصوصی.

5 ـ حق آگاهی بـه موقع از برنامه ها، تصمیمات و عملکردها و دسترسی بـه اطلاعات عمومی و فرآیندهای اداری.

6 ـ حق اظهارنظر آزاد و ارائه پیشنهاد در مورد مقررات، تصمیمات، فرآیندها و رویه های اداری.

7 ـ حق مصون بودن از شروط اجحاف و تبعیض آمیز در توافق ها، معاملات و قراردادهای اداری.

8 ـ حق رسیدگی بـه موقع و منصفانه بـه شکایات و اعتراضات.

9 ـ حق جبران خسارات وارده در اثر قصور یا تقصیر دستگاه‌ ها و کارکنان آنها.

10 ـ حق اشخاص دارای شرایط ویژه از قبیل ایثارگران، کودکان، سالمندان و افراد توانخواه در برخورداری کامل و سریع از امتیازات خاص قانونی.

11 ـ بی طرفی در رسیدگی بـه موضوعات و عدم تعارض منافع بین کارمند و ارباب رجوع.

12 ـ عدم استفاده غیرمجاز از وجوه نقدی یا مطالبات یا حوالجات یا سهام و سایر اسناد و اوراق بهادار یا سایر اموال متعلق بـه هر یک از سازمان ها و مؤسسات عمومی یا اموال عمومی کـه بر حسب وظیفه در اختیار گذاشته شده است.

ماده 9 ـ منظور از قانون گرایی عبارت است از:

1 ـ تمکین و احترام بـه حاکمیت قانون.

2 ـ تمکین و احترام بـه سیاست ها، تصمیمات و اقدامات قانونی مقامات بالاتر.

3 ـ واکنش بـه پیشنهادها و اقدامات غیرقانونی و گزارش دهی فساد، جرم و تخلف بـه مراجع ذی صلاح.

4 ـ پرهیز از دریافت هدیه، مبالغ و امتیازات غیرقانونی و سوء استفاده از موقعیت اداری.

ماده 10 ـ مفاد منشور و تعهدات اخلاقی کارگزاران نظام در بدو خدمت و تصدی پست های مدیریت حرفه ای یا سیاسی کـه باید امضا و در پرونده کارگزینی درج گردد، بـه شرح زیر است:

1 ـ انجام وظایف و مسئولیت های شغلی و سازمانی، شامل تعهدات زیر:

الف ـ در انجام فعالیت ‌ها و حضور در سازمان نظم و انضباط را رعایت نموده و از هرگونه اهمال‌ و بی‌ مبالاتی پرهیز نمایم.

ب ـ از بخشی نگری پرهیز کنم و بـه مصالح عمومی و پیشرفت کشور اهتمام داشته باشم.

پ ـ وظایف و مسئولیت ‌هایم را در حد توان با دقت، سرعت، صداقت، امانت، گشاده‌ رویی، انصاف، تفاهم و تبعیت از قوانین و مقررات عمومی و اختصاصی دستگاه مربوط انجام دهم.

ت ـ شایستگی، دانش و مهارت های خود را بـه طور مستمر ارتقا داده و ضمن توجه بـه فکرهای نو (ایده‌ ها) و اندیشه های جدید، آنها را در انجام وظایف محوله در دستگاه متبوع بـه کار گیرم.

ث ـ بـه وظایف و مسئولیت ‌های خود آگاه باشم، آنها را بـه نحو احسن انجام دهم و در برابر وظایف محوله، پاسخگو و مسئولیت ‌پذیر باشم.

ج ـ در جهت افزایش بهره ‌وری خود و سازمان با استفاده از روش‌ های علمی و تجارب دیگران و خلاقیت و نوآوری تلاش نمایم.

چ ـ از اموال، امکانات، تجهیزات و سرمایه‌ های نظام اداری حفاظت نموده و بـه طور مؤثر و مطلوب از آنها استفاده نمایم.

ح ـ از هرگونه رفتار خودسرانه، زیاده خواهی، امتیازطلبی و سوء استفاده از اختیارات، تعارض منافع و فرصت های پساشغلی پرهیز نمایم.

خ ـ در انجام امور محوله شفافیت داشته و از هرگونه پنهان ‌کاری پرهیز نمایم.

د ـ الزامات اخلاق اسلامی و موازین شرعی را رعایت نمایم.

2 ـ در رفتار و برخورد با ارباب رجوع و همکاران:

1 ـ با ایجاد ارتباط مناسب و ارائه خدمات بهتر، تصویری مثبت از دستگاه اجرایی و نظام اداری ارائه دهم.

ب ـ خدمات بـه مراجعه‌ کنندگان را بـه ‌صورت عادلانه و در چهارچوب قوانین، مقررات و ضوابط ارائه دهم.

پ ـ اطلاعات و راهنمایی ‌های لازم بـه ارباب‌ رجوع را در محدوده وظایف شغلی ارائه دهم.

ت ـ خواسته‌ های قانونی ارباب ‌رجوع را بدون تشریفات زائد اداری و تحمیل هزینه اضافی بـه آنان، انجام دهم.

ث ـ ارباب ‌رجوع را تکریم و بـه آنان احترام نموده و در قبال کوتاهی‌ ها و اشتباهات از آنان عذرخواهی نمایم.

ج ـ انتقادات سازنده دیگران را بپذیرم و بـه نظرات، پیشنهادها و بازخوردهای شهروندان و مراجعه ‌کنندگان برای بهبود عملکرد خود و سازمان توجه کافی نمایم.

چ ـ بـه نظم و آراستگی شخصی و محل کار خود توجه کافی نمایم.

ح ـ رازدار باشم و از هرگونه افشای اطلاعات خصوصی مراجعان پرهیز نمایم.

خ ـ با ارباب رجوع رفتار برابر و بی ‌طرفانه داشته باشم.

د ـ نسبت بـه رفتار متملقانه و خارج از ضوابط اداری و اخلاقی ارباب رجوع، بی اعتنا باشم بـه گونه ای کـه در تصمیم گیری و انجام وظیفه محوله ام هیچ تأثیری نداشته باشد.

ذ ـ روحیه کار جمعی را در خود تقویت نموده و در انجام فعالیت‌ های گروهی مشارکت نمایم.

ر ـ روحیه قدردانی از اقدامات مثبت و مفید دیگران را در خود تقویت نمایم.

ز ـ دانش، تجربه و توانمندی ‌های خود را با سعه ‌صدر در اختیار همکاران قرار دهم.

ژ ـ در حل مشکلات شغلی همکاران تلاش نموده و از هرگونه تجسس در زندگی خصوصی آنان و ارباب‌ رجوع پرهیز نمایم.

س ـ شئون شغلی و حرفه ای در داخل و خارج از اداره کـه عدم توجه بـه آن حیثیت شغلی را مخدوش می کند رعایت نمایم.

ش ـ در عمل بـه فریضه امربه معروف و نهی از منکر، اهتمام ورزم.

تبصره ـ دستگاه‌ ها مکلفند ضمن رعایت اصول مندرج در مواد (5) و (6) این آیین نامه، ظرف شش ماه دستورالعمل اختصاصی «رفتار حرفه ای و اخلاقی کارگزاران نظام» خود را تنظیم و ضمن ابلاغ برای اجرا، بـه کارگروه موضوع ماده (14) این آیین نامه ارسال نمایند.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری (مقررات مدیریت خدمات کشوری)

ماده 11 ـ دستگاه های اجرایی مکلفند از طریق سامانه رضایت سنجی کارکنان دولت و سامانه های مشابه ظرف یک ماه از تاریخ ثبت شکایت، بـه شکایات مردم از حیث عدم رعایت مفاد منشور بـه صورت مستند، مستدل و مکتوب پاسخ دهند. نظرات مراجعان در ارتقای کارمندان، وفق ماده (2) آیین نامه لحاظ خواهد شد.

تبصره 1 ـ عدم رسیدگی بـه شکایت یا عدم پاسخ مکتوب بـه شاکی در مهلت مذکور، تخلف موضوع ماده (25) قانون محسوب و با مرتکبان طبق قوانین مربوط برخورد می‌ شود.

تبصره 2 ـ دستگاه های اجرایی مکلفند زمینه دسترسی بـه سامانه های موضوع این ماده را برای سازمان اداری و استخدامی کشور و نهاد ریاست جمهوری (مرکز ارتباطات مردمی) فراهم نمایند.

ماده 12 ـ مدیران و سرپرستان بلافصل دستگاه ها مکلفند بر حسن اجرای منشور از سوی کارگزاران نظام مطابق این آیین ‌نامه نظارت نمایند و با ناقضان منشور حسب مورد مطابق مقررات ماده (92) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (13) قانون، رفتار خواهد شد.

ماده 13 ـ سازمان اداری و استخدامی کشور مکلف است شاخص ‌های مربوط بـه نحو‌ه اجرای مفاد این آیین ‌نامه را در مجموع شاخص‌ های ارزیابی عملکرد دستگاه ‌های اجرایی قرار دهد.

تبصره ـ سازمان اداری و استخدامی کشور جایزه ویژه‌ رعایت این آیین ‌نامه را در جشنواره شهید رجایی پیش ‌بینی می‌ کند.

ماده 14 ـ در راستای حسن اجرای این آیین نامه، کارگروهی متشکل از معاونین سازمان اداری و استخدامی کشور (مسئول کارگروه)، معاونت حقوقی رییس جمهور و وزارت دادگستری (مرجع ملی کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل متحد) با وظایف زیر تشکیل می گردد:

1 ـ تدوین طرح ها و برنامه های اخلاق حرفه ای و ترویج رعایت آن.

2 ـ طراحی ساز و کارهای اطلاع رسانی مستمر در خصوص رفتار حرفه ای و اخلاقی.

3 ـ برگزاری نشست ها و رویدادها و طراحی دوره های آموزشی مرتبط با این آیین نامه.

4 ـ پایش و ارزیابی رعایت این آیین نامه و بررسی گزارش های اجرای مفاد منشور ارسالی از کمیته های ارتقای سلامت اداری و صیانت از حقوق مردم.

5 ـ ارزیابی قوانین و مقررات، فرآیندها و رویه های اجرایی مرتبط با این آیین نامه و ارائه پیشنهاد وضع و اصلاح بـه مراجع ذی ربط.

6 ـ بررسی و تأیید الزامات تخصصی پیشنهادی دستگاه ها بـه منظور اضافه نمودن آن بـه متن سوگندنامه کارگزاران نظام.

تبصره 1 ـ دستگاه ها مکلفند گزارش اجرای مفاد منشور را بـه صورت سالانه برای کارگروه ارسال کنند.

تبصره 2 ـ نحوه برگزاری جلسات، در اولین جلسه کارگروه تعیین و دبیرخانه آن در سازمان اداری و استخدامی کشور مستقر می گردد.

ماده 15 ـ واحدهای زیرنظر مقام معظم رهبری اعم از نظامی و غیرنظامی و تولیت آستان های مقدس پس از اخذ موافقت ایشان، تابع مقررات این آیین نامه خواهند بود.

ماده 16 ـ از تاریخ لازم‌ الاجراشدن این آیین نامه، منشور اخلاقی و اداری و اخلاق حرفه ‌ای کارگزاران نظام موضوع تصویب نامه شماره 11411 /ت52612هـ مورخ 1400/02/05 لغو می‌ شود.

محمد مخبر معاون اول رییس جمهور

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ارتقای اخلاق حرفه ای در نظام اداری (مقررات مدیریت خدمات کشوری)