رای 968 الی 988 مورخ 1400/03/25 دیوان عدالت اداری: ما به التفاوت ناشی از اصلاح حکم بازنشستگی بابت اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، از تاریخ بازنشستگی عادی قابل پرداخت است 

شماره دادنامه: 968 الی 988

تاریخ دادنامه: 1400؍03؍25

شماره پرونده ها: 9803435 و ...

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

شعب دیوان عدالت اداری در موضوع تاریخ استحقاق دریافت مابه التفاوت مربوط به اصلاح مستمری بازنشستگی از بازنشستگی عادی به بازنشستگی ناشی از اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، آرای متعارضی صادر کرده اند و بنا به مراتب رفع تعارض و صدور رای وحدت رویه درخواست شده است.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: در خصوص شکایت اشخاص به خواسته الزام به پرداخت ما به التفاوت مستمری بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی و به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان مازندران، شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 44 - 5؍1؍1398 در راستای تأیید دادنامه شماره 3252 - 5؍9؍1397 صادره از شعبه 55 بدوی دیوان عدالت اداری و همین شعبه تجدیدنظر به موجب دادنامه شماره 4401 - 4؍12؍1397 در راستای تأیید دادنامه شماره 1408 - 1؍8؍1397 صادره از شعبه 57 بدوی دیوان عدالت اداری و همچنین به موجب دادنامه شماره 4421 - 4؍12؍1397 ضمن نقض رای شماره 2042 - 29؍7؍1397 صادره از شعبه 47 بدوی دیوان عدالت اداری؛ مستدل به اینکه به واسطه سخت و زیان آور شناخته شدن شغل شاکیان توسط کمیته استانی، ایشان مستحق برخورداری از مزایای بازنشستگی بر حسب اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی به صورت عادی می گردند، قائل به پرداخت ما به التفاوت از تاریخ بازنشستگی به صورت عادی بوده اند.

ب: در خصوص شکایت آقای **** خواسته الزام به پرداخت ما به التفاوت مستمری بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان تهران، شعبه 20 تجدید نظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 584 - 5؍3؍1398 ضمن تأیید دادنامه شماره 2896 - 14؍8؍1397 صادره از شعبه 55 بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر رای صادر کرده است:

«نظر به اینکه تجدیدنظر خواه دلیل و مدرک متقنی که مبین عدم تطابق مشاغل موضوع نظر به کمیته تطبیق با مشاغل مندرج در لیست بیمه باشد ابراز و اقامه نگردیده از طرفی کمیته استانی بر اسـاس مشاغل مـورد ادعا طـبق لیست بیمه اظهار نظر نموده و شرکت پیمان (کارفرما) نیز به شرح مضبوط در صفحه 10 پرونده مخالفتی در این خصوص ننموده در ضمن آمادگی خود را برای پرداخت 4% ما به التفاوت اعلام نموده است.

لذا اعتراضات تجدیدنظر خواه به کیفیتی نیست که اساس استنباط شعبه بدوی را مخدوش نماید و یا سبب تزلزل و نتیجتاً نقض رای معترض به شود و از آنجایی که دادنامه مورد اعتراض منطبق با موازین قانونی صادر شده است و از جهت رعایت اصول و قواعد دادرسی نیز عاری از اشکال و ایراد می باشد. بنابراین با رد تقاضای تجدیدنظر خواهی با استناد به ماده 71 قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری رای معترض به با اصلاح تاریخ برقراری از تاریخ صدور رای کمیته تطبیق 24؍5؍1396 می باشد تأیید و استوار می گردد.»

ج: شعبه 52 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقای **** به خواسته الزام به اصلاح حکم بازنشستگی بر اساس مشاغل سخت و زیان آور و به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان مازندران به موجب دادنامه شماره 2091 - 11؍6؍1397 که به موجب دادنامه شماره 345 - 14؍2؍1398 همان شعبه، درخواست اعاده دادرسی در خصوص رای مذکور رد گردیده و به موجب دادنامه شماره 1336 - 27؍5؍1398 شعبه 20 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید گردیده، به شرح زیر رای صادر کرده است:

«طبق مفاد دادنامه شماره 225-22-6-1389 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری بازنشستگی عادی افراد مشمول مانع از بهره مندی آنان از حقوق مکتسب و استفاده از مزایای مشاغل سخت و زیان آور نمی باشد. نظر به اینکه کمیته تشخیص مشاغل سخت و زیان آور استان مازندران مشاغل شاکی را زیان آور تشخیص داده با توجه به اینکه بر اساس تفسیر جزء 1 بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تأمین اجتماعی اصلاحی مصوب سال 90 سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور به هر میزان قبل و بعد از اشتغال در مشاغل عادی به ازای هر سال سابقه یک و نیم سال محاسبه خواهد شد. لذا مستنداً به مواد 10 و 11 و 65 قـانون دیوان حکـم به ورود شـکایت و الزام

سازمان تأمین اجتماعی استان مازندران و به اعمال استفساریه مزبور و اصلاح حکم بازنشستگی شاکی بر این مبنا و پرداخت ما به التفاوت آن از تاریخ صدور رای کمیته تشخیص مشاغل سخت و زیان آور استان مازندران صادر و اعلام می گردد. این رای ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدید نظر دیوان عدالت اداری می باشد.»

د: شعبه 18 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست آقای رحیم آقاجان پور به خواسته الزام به پرداخت ما به التفاوت مستمری از تاریخ بازنشستگی به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان مازندران به موجب دادنامه شماره 917 - 16؍4؍1398 ضمن نقض دادنامه شماره 3771 - 17؍11؍1397 شعبه 57 بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر رای صادر کرده است:

«با عنایت به مجموع اوراق و پرونده های بدوی و تجدیدنظر و مستندات ابرازی، نظر به اینکه شاکی در سال 1388 بازنشسته شده و تجدیدنظر خواه در اجرای قانون مشاغل سخت و زیان آور در حق شاکی از تاریخ صدور نظریه کمیته استانی (14؍6؍1391) هر سال سابقه در مشاغل سخت را یکسال و نیم محاسبه نموده و در اجرای آن قانون نسبت به تغییرات حکم بازنشستگی اقدام نموده لذا تجدیدنظر خواهی وارد و موجه است با استناد به ماده 71 و بند (ج) ماده 53 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض حکم معترض عنه قرار رد شکایت شاکی صادر و اعلام می گردد. رای صادره قطعی است.»

هـ : شعبه 17 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست آقای *** به خواسته الزام به پرداخت ما به التفاوت مستمری بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان مازندران به موجب دادنامه شماره 595 - 22؍3؍1398 ضمن نقض دادنامه شماره 3242 - 5؍9؍1397 صـادره از شعـبه 55 بدوی دیوان عدالت

اداری به شرح زیر رای صادر کرده است:

«نظر به اینکه به موجب نظریه کمیته تطبیق مشاغل سخت و زیان آور، مشاغل مورد نظر در تاریخ 14؍6؍1391 به عنوان سخت و زیان آور تشخیص داده شده و نظر به اینکه اقدامات تأمین اجتماعی برای قبل از ارائه نظریه کمیته مزبور موجه و قانونی بوده و با توجه به اینکه حقی که برای اشخاص و شاکی ایجاد گردیده از تاریخ ابراز نظریه کمیته تطبیق می باشد و این امر هم لحاظ گردیده است بنابراین ادعای شاکی برای ایام قبل از تاریخ نظریه کمیته تطبیق با عنوان معوقات مستمری فاقد موازین قانونی است. معهذا تجدیدنظر خواهی موجه تشخیص و به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام می گردد. رای اصداری قطعی است.»

و: در خصوص دادخواست آقای علی عباسی به خواسته الزام به پرداخت مزایا بر اساس مشاغل سخت و زیان آور و به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان زنجان، شعبه 15 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 2931 - 10؍9؍1398 ضمن نقض دادنامه شماره 1070-12؍4؍1398 صادره از شعبه 52 بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر رای صادر کرده است:

«در خصوص الزام سازمان تأمین اجتماعی به اصلاح مستمری بازنشستگی با توجه به اینکه به موجب بندهای 4 و 6 بخش (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تأمین اجتماعی استفاده از مزایای سخت و زیان آور منوط به تأدیه 4% حق بیمه اضافی است که دلیلی در این خصوص تا تاریخ تقدیم دادخواست به شعبه بدوی ارائه نگردیده بنابراین سازمان تأمین اجتماعی مکلف به وصول 4% حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور شاکی و همچنین برقراری حقوق و مزایای مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ وصول 4% حق بیمه می باشد. رای صادره قطعی می باشد.»

ز: با عنایت به اینکه در دادنامه های شماره 3008 -20؍8؍1397 شعبه 55 بدوی به موجب رای شمـاره 1491 - 23؍5؍1398 شعبه 16 تجدید نظـر تأیید گردیده، 294 - 10؍2؍1399 شعبه 61 بدوی که به موجب رای شماره 911158 - 25؍4؍1399 شعبه 17 تجدیدنظر تأیید گردیده و 937 -24؍4؍1399 شعبه 14 تجدیدنظر، 3630 - 11؍12؍1398 شعبه 17 تجدیدنظر ضمن نقض رای شماره 1964 - 4؍8؍1398 شعبه 55 بدوی، خواسته شکات بدواً الزام به صدور حکم بازنشستگی براساس مشاغل سخت و زیان آور بوده و این خواسته به جهت عدم احراز اشتغال آنان در مشاغل سخت و زیان آور به مدت 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب رد گردیده، از موضوع تعارض خارج می باشند.

و با عنایت به اینکه در دادنامه 2878 - 22؍8؍1398 شعبه 66 بدوی که به موجب رای شماره 3573 - 23؍11؍1398 شعبه 20 تجدیدنظر تأیید گردیده، خواسته شاکی بدواً الزام به صدور حکم بازنشستگی براساس مشاغل سخت و زیان آور بوده و این خواسته به جهت عدم تسری قانون جز 1 بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تأمین اجتماعی مصوب1390 به ماقبل وفق رای وحدت رویه 773 الی 782- 28؍5؍1399 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری رد گردیده، بدین جهت از موضوع تعارض خارج می باشند.

هیأت عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 25؍3؍1400 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رای مبادرت کرده است.

بیشتر بخوانید:

 مقررات کار و استخدام 

 استخدام و کار در آرای وحدت رویه قضایی 

 فوق العاده حقوق در دیوان عدالت اداری 

 موضوعات استخدام و کار در نظریات مشورتی 

بازنشستگی کارگران و حقوق وظیفه در آرای دیوان عدالت اداری  

الف- درخصـوص تاریخ پرداخت مابه التفاوت مربوط به اصلاح مستمـری بازنشستگی عادی به بازنشستگی ناشی از اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، تعارض در آرای شعب دیوان عدالت اداری محرز است.

ب- براساس بند 5 جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1371 که در تاریخ 14؍7؍1380 به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده:

«تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این تبصره به موجب آیین نامه ای خواهد بود که حداکثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تأمین اجتماعی و وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.»

در همین راستا و بر مبنای ماده 8 آیین نامه اجرایی بند 5 جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1371 (مصوب سال 1380) که موضوع تصویب نامه شماره 15365؍ت 36005 هـ 26؍12؍1385 هیأت وزیران است، تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان آور براساس ضوابط و سیاستگذاری های شورای عالی حفاظت فنی و مقررات مربوط برعهده کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی است و در مـواردی که کارفرما نسبت به تأدیه حق بیمه 4 درصد مـوضوع بندهای 4 و 6 جزء (ب) ماده واحده قانون صدرالاشاره اقدام مینماید و سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از سوی سازمان تأمین اجتماعی یا شعب دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار میگیرد، صدور آرای کمیته های یادشده در این خصوص کاشف از این است که کارگر در دوره زمانی قبل از بازنشستگی به مشاغل سخت و زیان آور اشتغال داشته و از این رو بهره مندی وی از حقوق بازنشستگی مشاغل فوق نیز پس از تبدیل بازنشستگی عادی به بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور صرفاً مربوط به دوره زمانی پس از صدور آرای کمیته های احراز مشاغل سخت و زیان آور و یا قطعیت آرای شعب دیوان عدالت اداری درخصوص آرای کمیته های فوق الاشاره نیست و به تاریخ بازنشستگی عادی کارگر تسری می یابد.

بنا به مراتب فوق، دادنامه شماره 3252 - 5؍9؍1397 (صادره از شعبه 55 بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره 44 -5؍1؍1398 (صادره از شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) تأیید شده و دادنامه شماره 1408 - 1؍8؍1397 (صادره از شعبه 57 بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره 4401 - 4؍12؍1397 (صادره از شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) مورد تأیید قرار گرفته و دادنامه شماره 4421 - 4؍12؍1397 (صادره از شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) که قائل به پرداخت مابه التفاوت ناشی از اصلاح حکم بازنشستگی با احتساب سنوات اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی شاکیان به صورت عادی بوده اند، در این حد صحیح و منطبق با موازین قانونی است.

این رای به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

محمد مصدق-رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری