تحقق خیار رویت و تخلف وصف چنانچه صاحب خیار یا موجب فسخ است یا اینکه مبیع انطور که هست باید پذیرفته شود / نظریه مشورتی 7/98/520 مورخ 1398/10/22  اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/98/520

شماره پرونده : ح 025-67-89

تاریخ نظریه : 1398/10/22

استعلام :

در صورت تحقق خیار رویت و تخلف وصف چنانچه صاحب خیار نخواهد از حق خیار استفاده نموده و بیع را فسخ نماید و مبیع را به همان نحو که هست قبول نماید با در نظرگرفتن این امر که به علت نوسان شدید قیمت ها یا شرایط خاص فسخ بیع و دریافت ثمن موجب تضرر بیشتر خریدار می گردد آیا خریدار می تواند با استناد به قواعد و مقررات عمومی مسئولیت مدنی از فروشنده مطالبه خسارت نماید به عنوان مثال یک راس اسب اصیل را با وصف حامل بودن آن خریداری نموده و بعدا کاشف به عمل می آید حیوان مذکور آبستن نمی باشد آیا می تواند اسب را به همان نحو قبول نموده و جهت دریافت مابه التفاوت قیمت اسب حامل و غیر حامل به فروشنده مراجعه نماید یا صرفا حق فسخ و استراداد ثمن را دارد .

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

به تصریح ماده 410 قانون مدنی صاحب خیار مختار است که بیع را فسخ کند یا به همان نحو که هست قبول نماید. اخذ ارش امری استثنایی و مختص خیار عیب است. تبعیض در معامله نیز برخلاف مفاد تراضی است و تقسیط ثمن جز در خیار تبعض صفقه ممکن نیست و حسب ظاهر در فرض سوال دادرس خیار رؤیت و تخلف وصف را احراز نموده است، بنابراین علی رغم این که ممکن است وجود اوصافی در مبیع، داعی پرداختن مبلغی بیشتر و یک انگیزش برای بهره برداری از آن چه در ملکیت شخص درمی آید، باشد، اما عرفا مبادله میان تمام ثمن و تمام مبیع صورت می پذیرد. در این حالت وصف ارتباط مستقیم با ثمن که رکنی از ارکان عقد است، ندارد و جزء مشخصی از ثمن در مقابل وصف قرار نمی گیرد تا امکان تقسیط ثمن و دریافت مابه التفاوت برای مشتری وجود داشته باشد. لذا مشتری صرفا می تواند بیع را فسخ کند یا به همان نحو که هست قبول نماید.