استرداد مبلغ پرداختی مازاد بر اجراییه حسب مورد با دستور دادگاه یا داورز قابل انجام است / نظریه مشورتی 7/99/1030 مورخ 1399/08/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/99/1030

شماره پرونده : 99-3/1-1030 ح

تاریخ نظریه : 1399/08/20

استعلام :

در مواردی به دلیل اشتباه در محاسبه از سوی دادورز یا صدور دادنامه اصلاحی متعاقب اجرای حکم یا نقض قسمتی از رای در مرحله واخواهی از سوی شعبه صادر کننده حکم، محکوم  له مبلغی مازاد بر محکوم  به از محکوم  علیه اخذ می  کند یا مبلغی مازاد از محل حقوق و حساب بانکی وی برداشت می شود. آیا در این موارد اجرای احکام می  تواند با کسر از حقوق و مزایای محکوم  له یا مسدوی حساب وی در همین پرونده اجرایی مبلغ مازاد دریافتی را به محکوم  علیه باز گرداند؟ در صورت منفی بودن پاسخ، راهکار پیشنهادی چیست؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

در فرض سؤال که در نتیجه اشتباه یا خطای محاسباتی دادورز و یا سبب صدور رأی اصلاحی یا نقض حکم در مرحله واخواهی، مشخص شده است که در مقام اجرای حکم، به محکوم  له مبلغی مازاد بر میزان محکوم به به محکوم  له پرداخت شده است؛

اولاً در فرض نقض حکم در مرحله واخواهی و قطعیت آن، وفق ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 به دستور مرجع قضایی اجرا کننده حکم عملیات اجرایی اعاده می شود و مبلغ مازاد پرداخت شده مستقیماً یا از طریق توقیف و فروش اموال محکوم به مسترد و تحویل محکوم علیه می شود. 

ثانیاً، در فرض صدور رأی اصلاحی و تغییر در میزان محکوم به، وفق ملاک ماده 39 قانون موصوف به ترتیب فوق اقدام خواهد شد.

ثالثاً، در فرض اشتباه و خطای در محاسبه از سوی دادورز، نظر به این که وفق ماده 34 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 محکوم علیه مکلف به پرداخت مبلغ محکوم به است نه بیشتر از آن و اقدامات دادورز تحت نظارت مرجع قضایی اجراکننده حکم قرار دارد در فرض سؤال و اشتباه دادورز در پرداخت مبلغی مازاد بر محکوم به به محکوم له، با عنایت به این که اشتباه حادث از مصادیق اشکالات اجرایی موضوع ماده 25 قانون یادشده است و استرداد مبلغ مازاد پرداخت شده به نحو مستقیم یا از طریق توقیف اموال محکوم له به دستور مقام قضایی ممکن خواهد بود.