تعیین رد ثمن به خریدار مال غیر نیازمند اثبات است و ارجاع موضوع به کارشناس جهت تعیین ارزش مال مورد انتقال وجه ندارد / نظریه مشورتی 7/98/1967 مورخ 1399/02/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/98/1967

شماره پرونده : 98-186/2-1967 ک

تاریخ نظریه : 1399/02/20

استعلام :

استعلام: شخصی مرتکب جرم انتقال مال غیر در قالب بیع شده است لیکن ثمن دریافتی به جهاتی از جمله عدم حضور شاکی و عدم دسترسی به خریدار معلوم نیست. در خصوص میزان جزای نقدی معادل مال تحصیل شده چگونه اتخاذ تصمیم می شود؟

آیا تقویم مثمن زمین می تواند راهگشا باشد و جزای نقدی معادل تقویم باشد؟ حال اگر خریدار مال غیر حضور داشته و مدعی باشد که مبلغی پرداخته و اصل پرداخت مبلغ معلوم باشد و میزان آن فاقد دلیل باشد، آیا تقویم در این قسمت نیز می تواند مبنای رد مال باشد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

1- در جرم انتقال مال غیر در قالب بیع، چنانچه به دلایلی از جمله عدم حضور شاکی یا عدم دسترسی به خریدار مال غیر، میزان ثمن دریافتی مشخص نباشد، قاضی رسیدگی کننده با توجه به نتیجه تحقیقات به عمل آمده و دلایل موجود، میزان ثمن و به تبع آن جزای نقدی را در حدی که یقین حاصل شود، مشخص خواهد کرد و به هر حال، تقویم مال توسط کارشناس به منظور تعیین جزای نقدی فاقد وجه قانونی است.

2- با احراز انتقال مال غیر، «ردّ مال به صاحبش» طبق ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، یک حکم قانونی است که ناظر به «ردّ مال انتقال یافته به غیر به صاحبش» و ردّ ثمن یا مال معوض است که در قبال انتقال مال غیر، مرتکب جرم از انتقال گیرنده مال غیر دریافت کرده است و باید به وی داده شود. بنابراین در مواردی که انتقال مال غیر بدون دریافت ثمن یا مال معوض صورت گرفته و نیز در مواردی که اخذ ثمن یا مال معوض احراز نشود و یا انتقال گیرنده که مدعی پرداخت ثمن یا مال معوض است نتواند ادعای خود را مبنی بر پرداخت ثمن معین یا مال معوض مطابق مقررات قانون مدنی ثابت کند، هر میزان از مال که برای اثبات آن دلیل است، ملاک صدور رأی به رد مال خواهد بود.