رای 75 مورخ 1400/01/17 هیات عمومی دیوان عدالت اداری: سازمان بازنشستگی کشوری اختیار اصلاح حکم بازتشستگی از حیث حذف سختی شرایط محیط کار که من غیر حق اعمال شده را دارد

شماره دادنامه: ۷۵

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۰ /۰۱ /۱۷

شماره پرونده: ۹۹۰۱۷۵۳

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

در خصوص اصلاح حکم بازنشستگی جهت اعمال فوق العاده سختی شرایط محیط کار اعضاء غیرهیأت علمی دانشگاه ها، شعب دیوان عدالت اداری آراء متفاوتی صادر کرده اند. گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه ۴۱ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقای *** به طرفیت سازمان بازنشستگی کشوری (نمایندگی غرب تهران) و به خواسته الزام به اصلاح حکم بازنشستگی بر اساس مشاغل سخت و زیان آور در فرم شماره یک سازمان بازنشستگی به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۷۵۰۱۲۲۵-۲۰ /۵ /۱۳۹۸ به شرح زیر رای صادر کرده است:

با بررسی اوراق و محتویات موجود در پرونده و با توجه به توضیحات مکتوب طرف شکایت به شرح لایحه دفاعیه ملاحظه می گردد اقدامات و تصمیمات طرف شکایت، بر اساس قوانین و مقررات و موازین اداری بوده است. شاکی هم ایراد و دلیل موجهی که ثابت کند از قوانین و مقررات تخلف شده است را ارائه ننموده بنابراین شکایت با کیفیت مطروحه قابل اجابت نبوده و فاقد مبنای قانونی است لذا این شعبه مستند به مواد ۱۰ و ۶۵ از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد. این رای به لحاظ عدم تجدیدنظر خواهی قطعیت یافت.

ب: شعبه ۲۷ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست های آقایان *** به طرفیت سازمان بازنشستگی کشوری (نمایندگی غرب تهران) و به خواسته الزام به اصلاح حکم بازنشستگی بر اساس مشاغل سخت و زیان آور به موجب دادنامه های شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۰۳۰۱۷۱۸، ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۰۳۰۱۷۱۹ و ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۰۳۰۱۷۱۷-۷ /۶ /۱۳۹۶ به شرح زیر رای صادر کرده است:

نظر به اینکه تشخیص برقراری فوق العاده سختی شرایط محیط کار به عهده دستگاه متبوع مستخدم است و سازمان بازنشستگی صلاحیت اظهار نظر در این خصوص را ندارد و در مانحن فیه از آنجایی که به موجب احکام کارگزینی شماره ۵۳۷۱-۲۰ /۲ /۱۳۹۴، ۸۰۰۸-۳ /۱۱ /۱۳۹۴ و ۸۳۲۸-۱۳ /۱۱ /۱۳۹۴ و در اجرای بند ۱ ماده ۳۶ آیین نامه استخدامی اعضای غیرهیأت علمی دانشگاه و پیوست شماره سه آیین نامه مذکور ( دستورالعمل فوق‌العاده سختی شرایط محیط کار اعضای غیرهیأت علمی) و به استناد بند ۱ از یکصد و چهل و نهمین صورتجلسه مورخ ۱۹ /۱۰ /۱۳۹۴ هیأت اجرایی منابع انسانی غیرهیأت علمی به دانشگاه فوق العاده سختی کار از تاریخ ۱ /۱ /۱۳۹۴ در حکم کارگزینی شاکی برقرار شده است. بنابراین با توجه به اینکه به موجب بند (ب) ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۱ قانون احکام دائمی کشور مصوب ۱۳۹۵ مصوبات هیأت امنا برای دستگاه های اجرایی از جمله سازمـان بازنشستگی الزامـی است لـذا شکایت شاکی را وارد تشخیص و مستنداً به مواد ۱۰ و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت شاکی صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف مهلت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد. دادنامه های شماره 1718 و 1719-۷ /۶ /۱۳۹۶ به موجب آرای شماره 

416و 239-۵ /۱۲ /۱۳۹۶ در شعبه ۲۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است. دادنامه شماره 1717-۷ /۶ /۱۳۹۶ به موجب رای شماره 1162-۱۶ /۴ /۱۳۹۷ در شعبه ۲۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار گرفته است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۷ /۱ /۱۴۰۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

بیشتر بخوانید:

 مقررات کار و استخدام 

 استخدام و کار در آرای وحدت رویه قضایی 

 فوق العاده حقوق در دیوان عدالت اداری 

 موضوعات استخدام و کار در نظریات مشورتی 

الف: تعارض در آراء محرز است.

ب-

اولاً: به موجب ماده ۱۰۲ قانون استخدام کشوری مقرر شده: « ترتیب و تشریفات مربوط به تقاضای بازنشستگی و صدور احکام و برقراری حقوق بازنشستگی و وظیفه و ترتیب وصول و پرداخت وجوه بازنشستگی و وظیفه مستخدمین رسمی و همچنین ترتیب نگهداری حساب ها طبق آیین نامه ای‌خواهد بود که توسط سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب شورا می رسد.» و به موجب آیین نامه اجرایی ماده ۱۰۲ قانون مذکور، دستگاه های اجرایی در صدور احکام بازنشستگی کارکنان خود موظف به رعایت قوانین و مقررات جاری و ترتیبات مقرر در این آیین نامه هستند و به موجب ماده ۷ آیین نامه مذکور مقرر شده: «سازمان بازنشستگی کشوری پس از بررسی حکم برقراری حقوق بازنشستگی و وظیفه در صورت صحت‌، حکم مذکور را تایید و یک نسخه از آن را به ضمیمه پرونده استخدامی مستخدم به دستگاه مربوط ارسال می‌دارد و در غیر این‌صورت اسناد و مدارک را برای رفع نقص به دستگاه ذیربط اعاده می‌نماید.».

ثانیاً: دستورالعمل فوق العاده سختی شرایط محیط کار اعضای غیر هیأت علمی مصوب ۲۷ /۳ /۱۳۹۳ هیأت امنا دانشگاه خوارزمی، شرایطی را جهت برقراری فوق العاده سختی کار تعیین و مقرر کرده است: «فوق العاده سختی شرایط محیط کار به مشاغلی تعلق می گیرد که با وجود شرایط بهداشتی و ایمنی مربوط، عضو موسسه در معرض ابتلا به بیماری با عوارض نامطلوب قرار گرفته و یا این که ماهیت وظایف آنان احتمال بروز بیماری یا عوارض نامطلوب را به دنبال داشته باشد.» از این حیث چنانچه فوق العاده سختی کار برای کارمند بدون رعایت ضوابط برقرار شده باشد سازمان بازنشستگی شایستگی و اختیار دارد از دستگاه اجرایی اصلاح آن در حکم بازنشستگی کارمند را درخواست کند.

 با توجه به مراتب در صورتی که از تصمیم سازمان بازنشستگی مبنی بر اصلاح حکم بازنشستگی به جهت یاد شده به دیوان عدالت اداری دادخواستی تقدیم شود، شعبه دیوان عدالت اداری موظف است پس از رسیدگی و انطباق ماهیت موضوع تصمیم اتخاذی با مقررات، رسیدگی و رای مقتضی صادر کند ولی استدلال ناظر بر عدم صلاحیت سازمان بازنشستگی بر اعلام اشکال و ایراد نسبت به حکم بازنشستگی صادر شده از سوی دستگاه متبوع مستخدم صحیح نیست. در این راستا رای شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۷۵۰۱۲۲۵-۲۰ /۵ /۱۳۹۸ شعبه ۴۱ بدوی دیوان عدالت اداری صحیح و موافق مقررات است.

این رای به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری