سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی در یازده بند مصوب 1402/10/10 هیات وزیران می باشد.

شناسنامه سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی

شماره روزنامه رسمی: 22990

تاریخ روزنامه رسمی: 1402/12/03

شماره ابلاغ:193400/ت56835هـ

تاریخ ابلاغ:1402/10/23

مرجع تصویب: هیات وزیران

تاریخ تصویب:1402/10/10

مقررات مرجع سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی

بند (الف) ماده قانون برنامه پنجساله ششم توسعه 120: دولت موظف است تا پایان سال دوم اجرای قانون برنامه اسناد ذیل را با رعایت قوانین و مقررات مربوطه تهیه و به تصویب هیأت وزیران برساند:

1 ـ سند ملی کار شایسته

2 ـ سند ملی راهبرد انرژی کشور

3 ـ سند ملی توانمندسازی و ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی

بند (الف) ماده (59) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه: الف ـ وزارتخانه های راه و شهرسازی و کشور و شهرداری ها مکلفند در طول برنامه نسبت به احیاء، بهسازی، نوسازی و مقاوم سازی و بازآفرینی سالانه حداقل دویست و هفتاد محله در قالب مطالعات مصوب ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار بر حسب گونه های مختلف (شامل ناکارآمد، تاریخی، سکونتگاههای غیررسمی و حاشیه ای) و ارتقای دسترسی به خدمات و بهبود زیرساخت ها با رویکرد محله محور در چهارچوب قوانین و مقررات ذی ربط اقدام نمایند. تسهیلات و اعتبارات مورد نیاز سهم دولت همه ساله با پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و هماهنگی شهرداری ها به تصویب ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار می رسد و در قالب بودجه سنواتی پیش بینی می شود و در اختیار دستگاههای اجرائی ذی ربط و شهرداری ها قرار می گیرد. برنامه عملیاتی در دو بخش نوسازی مسکن و تأمین خدمات و زیرساخت، در سه ماهه اول اجرای قانون برنامه توسط وزارتخانه های راه و شهرسازی و کشور، سازمان، شورای عالی استان ها و کلیه دستگاههای عضو ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار در سطح مدیریت ملی، استانی و شهری تهیه و تعهد و التزام به اجرای برنامه های بازآفرینی شهری خواهند داشت.

تبصره ـ در تهیه برنامه عملیاتی محدوده های تاریخی شهرها، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به دستگاههای موصوف اضافه می شود.

متن سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی

هیأت وزیران در جلسه 1402/10/10 به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های راه و شهرسازی، کشور و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد جزء (3) بند (الف) ماده (120) و بند (الف) ماده (59) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395 تصویب کرد:

1 ـ سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی (به شرح پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است) از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه، مرجع تعاریف مشترک و مبین اهداف، اصول، راهبردها و سیاست گذاری های بخشی و فضایی در سکونتگاه های غیررسمی خواهد بود.

2 ـ در راستای تحقق اهداف، راهبردها و سیاست های سند موضوع بند (1) این تصویب نامه، موارد زیر ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه انجام می شود:

الف ـ وزارت راه و شهرسازی مکلف است با همکاری وزارتخانه های کشور و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سایر دستگاه های مربوط، سیاست های اجرایی و راهکارهای پیش نگری و پیشگیری، شهرسازی در استطاعت و تأمین مسکن گروه های کم درآمد (مسکن اجتماعی، مسکن در استطاعت، مسکن تدریجی و غیره) را تدوین کند و مراجع ذی ربط (ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار و شورای عالی شهرسازی و معماری حسب مورد) پس از دریافت، حداکثر ظرف سه ماه، آنها را بررسی، تصویب و ابلاغ کنند.

ب ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است با همکاری وزارتخانه های راه و شهرسازی و کشور، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، معاونت های توسعه روستایی و مناطق محروم کشور و معاونت رییس جمهور در امور زنان و خانواده و دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار، بسته های سیاست اجتماعی جامع، فراگیر و مکان محور را در چهارچوب قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی مصوب 1383 و سایر قوانین و اسناد مصوب مرتبط تدوین کند و شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی پس از دریافت، آنها را ظرف سه ماه بررسی، تصویب و ابلاغ کند.

پ ـ وزارت راه و شهرسازی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلفند با همکاری وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی، کشور و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، بسته های سیاستی تأمین مالی و بهسازی مسکن گروه های کم درآمد (با تأکید بر استطاعت پذیری و بانک پذیری) را تدوین کنند و شورای پول و اعتبار پس از دریافت، آنها را حداکثر ظرف سه ماه بررسی، تصویب و ابلاغ کند.

ت ـ بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مکلف است با همکاری وزارتخانه های راه و شهرسازی، کشور، وزارت جهاد کشاورزی و معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، چهارچوب طرح های منظومه روستایی را به منظور توسعه یکپارچه روستایی شهری، حفظ و جذب جمعیت در روستاها و تحقق اهداف سند موضوع بند (1) این تصویب نامه، بازنگری و طرح های فوق الذکر را تا پایان مدت قانون برنامه هفتم توسعه در تمامی استان ها اجرا کند.

ث ـ وزارت کشور (سازمان امور اجتماعی کشور و سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور) مکلف است با همکاری وزارت راه و شهرسازی (شرکت بازآفرینی شهری ایران) دستورالعمل تشکیل، شرح خدمات و ضوابط ناظر بر نهادهای توسعه و دفاتر تسهیل گری (ویژه سکونتگاه های غیررسمی) محله را تهیه کند و پس از تصویب ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار آن را اجرا نماید.

3 ـ شوراهای برنامه ریزی و توسعه استان ها مکلفند برنامه های پیش نگری و پیشگیری و توانمندسازی و سامان دهی سکونتگاه های غیررسمی مصوب ستادهای استانی بازآفرینی شهری پایدار را با درج بودجه های مورد نیاز در موافقتنامه تبادل شده با دستگاه ها و در چهارچوب اعتبارات مصوب مربوط ابلاغ کنند. این برنامه ها به صورت زیر تهیه و اجرا خواهند شد:

الف ـ ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار موظف است شیوه نامه تهیه و تصویب برنامه های این بند و اجزای بند (2) را تهیه و ابلاغ کند.

ب ـ ادارات کل راه و شهرسازی استان ها (دبیرخانه ستادهای استانی بازآفرینی شهری پایدار) با همکاری کارگروه های «زیربنایی، توسعه روستایی، عشایری، شهری و آمایش سرزمین و محیط زیست» و «اجتماعی، فرهنگی، سلامت، زنان و خانواده » شوراهای برنامه ریزی و توسعه استان ها، مسئول تهیه برنامه استانی پیش نگری و پیشگیری و توانمندسازی و سامان دهی سکونتگاه های غیررسمی به تفکیک شهرستان، مناطق و مجموعه های شهری هستند.

پ ـ ستادهای شهرستانی بازآفرینی شهری پایدار با همکاری کمیته برنامه ریزی شهرستان ها (به ریاست فرماندار مربوط)، مسئول اجرای برنامه جامع اقدام مشترک پیش نگری و پیشگیری و توانمندسازی و سامان دهی (مصوب ستادهای استانی بازآفرینی شهری پایدار) هستند.

ت ـ ستادهای شهرستانی بازآفرینی شهری پایدار (از طریق دبیرخانه) مسئول تهیه برنامه جامع اقدام مشترک شهر و محله های سکونتگاه های غیررسمی بر اساس برنامه های پیش نگری و پیشگیری و توانمندسازی و سامان دهی (اسناد فرادست استانی و شهرستانی) هستند و مکلفند با همکاری نهادهای مدنی و مردمی فعال در محله، این برنامه را تهیه و از ظرفیت آنها در این خصوص استفاده نمایند.

ث ـ با هدف هماهنگی و هم افزایی برنامه ها، طرح ها (پروژه ها)، تمامی اقدامات تسهیل گری، توسعه بخشی و نهادسازی در سکونتگاه های غیررسمی باید در چهارچوب برنامه های پیش نگری و پیشگیری و توانمندسازی و سامان دهی انجام شود.

4 ـ وزارت کشور مکلف است اختصاص اعتبار برای توانمندسازی و سامان دهی محله ها و محدوده های سکونتگاه های غیررسمی کشور را متناسب با جمعیت ساکن در آنها در بخشنامه بودجه سنواتی و تحت عنوان تکالیف بودجه ای به شهرداری ها ابلاغ کند.

تبصره ـ سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور موظف است گزارش بودجه و عملکرد شهرداری ها را در حوزه سامان دهی سکونتگاه های غیررسمی به صورت سالیانه اخذ و در ستاد ملی بازآفرینی پایدار ارائه نماید. شهرداری ها نیز گزارش عملکرد شش ماهه مربوط را به دبیرخانه ستاد استان (اداره کل راه و شهرسازی) ارسال می کنند.

5 ـ سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور مکلف است با همکاری سازمان اداری و استخدامی کشور، ساختار مرتبط با بازآفرینی شهری پایدار در شهرداری ها را ایجاد و ارتقا داده و نیروی انسانی سازمان های عمران و بازآفرینی فضاهای شهری را متناسب با شرح وظایف آن بازتعریف نماید.

6 ـ دستگاه ها و نهادهای مرتبط با محرومیت زدایی از جمله بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره)، کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بسیج سازندگی، سازمان اوقاف و امور خیریه و آستان های متبرکه برنامه ها و اقدامات خود در محله ها و محدوده های سکونتگاه های غیررسمی را با ستادهای بازآفرینی شهری پایدار (ملی، استانی و شهرستانی) هماهنگ نموده و گزارش عملکرد مربوط به این موضوع را به صورت سالیانه به ستاد ملی بازآفرینی پایدار ارائه می نمایند.

7 ـ وزارت راه و شهرسازی (شرکت بازآفرینی شهری ایران) موظف است با همکاری وزارت کشور و شهرداری ها، محله ها و محدوده های سکونتگاه های غیررسمی در تمامی استان ها را منطبق بر مصوبه شماره 117/300 مورخ 1400/04/26 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، حداکثر ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه، شناسایی و یا بازنگری نموده و داده ها و اطلاعات مربوط را در یک سامانه جامع به صورت یکپارچه ثبت نماید.

تبصره ـ وزارت راه و شهرسازی (شرکت بازآفرینی شهری ایران) مکلف است با همکاری وزارت کشور و شهرداری ها، محله ها و محدوده های واقع در پهنه های پرخطر سکونتگاه های غیررسمی را منطبق بر مصوبه شماره 117/300 مورخ 1400/4/26 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران شناسایی کرده و برنامه جابه جایی و اسکان مجدد ساکنان آنها را تا پایان سال اول قانون برنامه هفتم توسعه تهیه و برای تصویب، به هیأت وزیران ارائه نماید.

8 ـ شهرداری ها (دبیرخانه ستادهای شهرستانی بازآفرینی شهری پایدار) مکلفند بر اساس ارزیابی های دوره ای، محله ها و محدوده های سکونتگاه های غیررسمی ارتقایافته را پس از تصویب در ستاد استانی بازآفرینی شهری پایدار، از اولویت برنامه عملیاتی اقدام مشترک دستگاه ها خارج کرده و ادامه فرایند توانمندسازی و سامان دهی را در چهارچوب نظام برنامه ریزی و توسعه و عمران شهری پیگیری کنند.

تبصره ـ دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار موظف است دستورالعمل اجرایی این بند (مشتمل بر شاخص های ارزیابی) را حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه، تهیه و ابلاغ کند.

9 ـ دستگاه های خدمات رسان عضو ستادهای بازآفرینی پایدار و شهرداری ها مکلفند در چهارچوب قوانین مرتبط و برنامه های مصوب توانمندسازی و سامان دهی محله ها و محدوده های سکونتگاه های غیررسمی، خدمات مربوط را ارائه کنند.

10 ـ ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار (از طریق دبیرخانه ستاد) مسئول نظارت بر حسن انجام تکالیف و اقدامات دستگاه ها در این تصویب نامه بوده و موظف است گزارش پیشرفت سالیانه را به هیأت وزیران ارائه کند.

11 ـ تمهیدات لازم برای اقدامات فرابخشی و بین بخشی منطبق بر ترتیبات تعیین شده در بند (2) تصویب نامه شماره 74900/48601هـ مورخ 1393/07/02 با اصلاحات بعدی آن درخصوص سند ملی راهبردی احیا، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری بر این سند نیز حاکم است. 

محمد مخبر - معاون اول رییس جمهور