معافیت هزینه دادرسی دعاوی خانواده به تشخیص قاضی است لکن معافیت افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی به حکم قانون است / نظریه مشورتی 7/1400/1103 مورخ 1400/09/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/1400/1103

شماره پرونده : 1400-9/1-1103 ح

تاریخ نظریه : 1400/09/20

استعلام :

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

به صراحت ماده 5 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 در صورت عدم تمکن مالی هر یک از اصحاب دعوا دادگاه می تواند پس از احراز مراتب و با توجه به اوضاع و احوال وی را از پرداخت هزینه دادرسی، حق الزحمه کارشناسی، حق الزحمه داوری و سایر هزینه ها معاف یا پرداخت آن ها را به زمان اجرای حکم موکول کند؛ بنابراین،

اولاً، درخواست مهلت و یا معافیت از پرداخت هزینه های این ماده و ماده 5 آیین نامه اجرایی این قانون مصوب 1393، طرح دعوا نبوده و منصرف از حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی است و دادگاه بدون تشریفات دادرسی، در خصوص این درخواست نفیاً یا اثباتاً اتخاذ تصمیم می کند.

ثانیاً، معافیت از پرداخت هزینه های دادرسی موضوع ماده یادشده و تبصره ذیل آن اطلاق دارد و تمامی هزینه های دادرسی اعم از دعاوی حقوقی و کیفری و هزینه های تصدیق اوراق و ورودی دادخواست و نظایر آن را شامل می شود.

ثالثاً، علاوه بر ماده یادشده، به حکم تبصره همین ماده افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و مددجویان سازمان بهزیستی کشور (اعم از مستمری بگیر و غیر آن) و همچنین به موجب تبصره الحاقی 1394 به ماده 505 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و مددجویان مستمری بگیر سازمان بهزیستی از پرداخت هزینه های دادرسی معاف هستند؛ چنین معافیتی به حکم قانون است و به تشخیص قاضی موکول نیست. با عنایت به مراتب یادشده، زنان زندانی در فرض سؤال، می توانند در امور و دعاوی خانوادگی خود به استناد هر یک از مقررات قانونی فوق الذکر، معافیت خود از پرداخت هزینه های دادرسی را درخواست کنند.