پذیرش متهمان غیرنظامی در بازداشتگاه نظامی ممنوع است / نظریه مشورتی 7/1400/1388 مورخ 1400/12/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/1400/1388

شماره پرونده : 1400-168-1388 ک

تاریخ نظریه : 1400/12/16

استعلام :

با توجه به اینکه مستندات از ماده ۶۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری پذیرش متهمان غیرنظامی در بازداشتگاه نظامی ممنوع بوده و از طرفی پذیرش متهمان نظامی سایر مراجع قضایی در بازداشتگاه نظامی منوط به طی تشریفات در ماده مذکور می باشد لذا خواهشمند است در خصوص سوالات زیر اینجانب را ارشاد بفرمایید یک اساساً ملاک تشخیص بازداشتگاه نظامی چیست آیا بازداشتگاه های امنیتی نظیر بازداشتگاه وزارت دفاع سپاه ارتش و ناجا نظامی محسوب می شوند یا خیر در صورتی که بازداشتگاه های موصوف نظامی محسوب نشوند علت پذیرش متهمان نظامی در بازداشتگاه های مذکور بر اساس چه توجیهی صورت می گیرد ۴ در صورتی که بازداشتگاه های موصوف نظامی محسوب شوند آیا مراجع قضایی عمومی می توانند متهمین غیرنظامی را در این بازداشتگاهها معرفی نمایند با توجه به تعبیر مقنن در ماده ۶۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری مبنی بر اینکه دادستانی نظامی نظارت کامل بر بازداشتگاه ها و زندان های نظامی حوزه قضایی خود دارد منظور از قید نظارت کامل چیست آیا منظور مقنن نظارت استصوابی است یا اطلاعی آیا دادستان نظامی می تواند از پذیرش متهمین غیرنظامی اعزامی از سایر مراجع قضایی ممانعت به عمل آورد یا خیر؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

1- مستفاد از مواد 643 و 644 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و شق 3 بند «ب» ماده 1 و مواد 325 و 328 آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب 1400 بازداشتگاه نظامی که توسط سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی ایجاد می شود، محل اختصاص یافته برای نگهداری موقت متهمان نظامی تحت قرار تأمین کیفری (افراد مصرح در بندهای «الف» تا «ح» قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382) است که با دستور کتبی مقام قضایی یا قانونی صلاحیت دار معرفی شده و تحت مدیریت یا نظارت سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور است.

2- با توجه به شق 3 بند «ب» ماده 1 آیین نامه اجرایی فوق الذکر، بازداشتگاه امنیتی از بازداشتگاه نظامی متفاوت است.

3- مستفاد از ماده 646 قانون آیین دادرسی کیفری و شق 3 بند «ب» ماده 1 آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور نگهداری آن دسته از متهمان نظامی که مرتکب جرم امنیتی شده باشند به دستور مقام قضایی صالح در بازداشتگاه های امنیتی فاقد منع قانونی است.

4- با توجه به پاسخ سؤالات قبل، پاسخ به این سؤال منتفی است.

5- الف و ب) مطابق ماده 325 آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب 1400 وظایف و اختیاراتی که برای دادستان یا قاضی اجرای احکام دادسرای عمومی و انقلاب مقرر شده است، در خصوص بازداشتگاه و زندان های نظامی (موسسه های کیفری نظامی) بر عهده دادستان نظامی یا قاضی اجرای احکام دادسرای نظامی است و لذا نحوه نظارت حسب مورد می تواند متفاوت باشد.

ج) با توجه به تبصره ماده 644 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و ماده 328 آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب 1400 معرفی متهمان غیر نظامی از سوی سایر مراجع قضایی به بازداشتگاه نظامی فاقد وجاهت قانونی است و دادستان نظامی صرفاً حق تذکر مراتب به مرجع قضایی ذی ربط را دارد