تحت نظر اطفال و نوجوانان نزد ضابطان یا بهزیستی فاقد وجاهت قانونی است ـ نظریه مشورتی 7/1403/993 مورخ 1404/01/29 اداره کل حقوقی قوه قضائیه

بیشتر بخوانید:

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/1403/993

شماره پرونده : 1403-168-993ک

تاریخ نظریه : 1404/01/29

استعلام :

آیا در جرایم مشهود در ایام تعطیل نسبت به مرتکبان زیر هجده سال (طفل و نوجوان) با رعایت حداکثر مدت 24 ساعت، نگهداری تحت الحفظ نزد ضابطین قضایی امکان پذیر است؟ آیا می توان از ظرفیت مددکاری اجتماعی موضوع ماده 40 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399 در سپردن نوجوانان به بهزیستی در بدو دستگیری و تحویل به مددکاری اجتماعی جهت انجام تحقیقات مقدماتی از نوجوانان با رعایت حداکثر 24 ساعت اقدام نمود؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

اولاً، مطابق نص تبصره 2 ماده 285 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، در جرایم مشهود هر گاه مرتکب، طفل یا نوجوان باشد، ضابطان دادگستری مکلفند نسبت به حفظ آلات، ادوات، آثار، علائم و دلایل جرم اقدام نمایند؛ لکن اجازه تحقیقات مقدماتی از طفل یا نوجوان را ندارند و در صورت دستگیری وی موظفند متهم را به دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان تحویل دهند و انقضاء وقت اداری و یا تقارن دستگیری با ایام تعطیل مانع از رجوع به دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان نیست. بر این اساس و با عنایت به این که تحت نظر قرار دادن به عنوان یک اقدام سالب آزادی، امری استثنایی و خلاف اصل است و لحاظ افتراقی بودن تحقیقات مقدماتی جرایم اطفال و نوجوانان (در ذیل فصل نهم قانون پیش گفته) از تحقیقات مقدماتی جرایم بزرگسالان و حکم خاص تبصره 2 ماده 285 قانون پیش گفته، تحت نظر قرار دادن اطفال و نوجوانان نزد ضابطان فاقد وجاهت قانونی است. 

ثانیاً، قطع نظر از سالبه به انتفاء موضوع شدن قسمت دوم سؤال به لحاظ پاسخ قسمت اولاً، محل اعمال و اجرای ماده 40 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399 (مبنی بر محول کردن انجام تحقیقات مقدماتی در باره وضعیت جسمی، روحی و روانی طفل یا والدین، اولیاء و یا سرپرستان قانونی او، وضع خانوادگی و محیط سکونت، اشتغال و تحصیل با در نظر گرفتن غبطه و مصلحت طفل یا نوجوان به مددکاران اجتماعی) با عنایت به سیاق ماده و به قرینه ماده 287 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و مواد 32، 33 و بند «پ» ماده 42 و 44 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، منصرف از موارد دستگیری در جرایم مشهود است.