رای 7993 مورخ 1404/02/09 دیوان عدالت اداری – محدودیت دریافت فوق العاده محرومیت مطب به دارندگان سمت مدیریتی خلاف مقررات است 

شماره دادنامه:  ۱۴۰۴۳۱۳۹۰۰۰۰۳۰۷۹۹۳

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۴/۲/۹

شماره پرونده: ۰۲۰۷۱۱۱- ۰۲۰۷۱۳۴

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری 

شاکیان: ۱- آقای *** ۲- خانم ***

طرف شکایت: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره /۲۸۲۹۹۵ د ۵ / مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۴ معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز 

شاکیان بـه موجب دادخواست های جداگانه ای ابطال بخشنامه شماره /۲۸۲۹۹۵ د ۵ / مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۴ معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اجمالاً بـه طور خلاصه اعلام کرده اند که:

" با استناد بـه اجرای بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری و استخدامی دستورالعمل برقراری فوق العاده محرومیت از مطب کارکنان غیر هیات علمی همراه با شرایط مشمولین دریافت این فوق العاده بـه صراحت تعیین شده است. با این وجود دانشگاه علوم پزشکی تبریز ضمن نقض صریح ماده قانونی ذکر شده و با تدوین و ارایه شیوه نامه جدید کـه در تناقض واضح با دستورالعمل فوق الذکر می باشد علاوه بر محدود نمودن دایره شمول افراد برای دریافت این فوق العاده برخورداری از این امتیاز را بـه صورت شخصی و سلیقه ای برای اشخاص خاص و بـه طور ویژه برای طبقه مدیران دانشگاه منحصر نموده است. از آنجا کـه مطابق آیین نامه اجرایی دستورالعمل فوق الذکر برخورداری از این فوق العاده ارتباطی با پُست سازمانی یا مدیریتی مشمولین نداشته و از سوی دیگر تغییر یا تفسیر این دستورالعمل کشوری در محدوده اختیارات مدیران دانشگاه ها نمی باشد فلذا بخشنامه مورد شکایت کاملاً مغایر با قانون و نقض صریح بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری و استخدامی کشور می باشد."

   در پی اخطار رفع نقصی کـه از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای احدی از شاکیان (آقای ابوالفضل وهابی) ارسال شده بود، وی بـه موجب لایحه ای بـه طور خلاصه توضیح داده است که:

" بخشنامه مورد شکایت صادره از دانشگاه علوم پزشکی تبریز (در ماده یک، تبصره ۲ و ۳)، ناقض صریح بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری و استخدامی کارکنان غیرهیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی و ماده یک قانون اجازه پرداخت حق محرومیت از مطب مصوب ۱۳۶۶/۹/۲۶ مجلس شورای اسلامی، همچنین دستورالعمل اجرایی هیات امنای دانشگاه در این خصوص بوده است. "

متن بخشنامه مورد شکایت بـه شرح زیر است:

" بخشنامه شماره /۲۸۲۹۹۵د/ ۵ مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۴ معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی خدمات بهداشتی درمانی تبریز  

 معاون محترم آموزش، بهداشت، غذا و دارو، تحقیقات و فناوری اطلاعات

رییس محترم مرکز آموزشی و درمانی امام رضا (ع)، اسد آبادی، الزهرا (س)، رازی و باباغی، سینا، شهدا، شهید مدنی، طالقانی، کودکان، علوی، نیکوکاری 

مدیر محترم شبکه بهداشت و درمان آذرشهر، اهر، اسکو، بستان آباد، بناب، جلفا، چاراویماق، خدا آفرین، شبستر، عجب شیر، کلیبر، مرند، ملگان، میانه، هریس، هشترود، ورزقان، هوراند 

رییس محترم مرکز بهداشت شهرستان تبریز، اداره امور آزمایشگاه های استان، مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه 

با سلام و احترام؛

پیوست فرم درخواست برقراری فوق العاده محرومیت از مطب برای سال ۱۴۰۲ ارسال و بـه استحضار می رساند بـه منظور استفاده بهینه از خدمات همکاران واجد شرایط در ساعات غیرموظف اداری و بـه استناد مصوبه شماره /۲۷۲۰۳۳ د / ۵ مورخ ۱۴۰۲/۵/۱۸ هیات رییسه محترم دانشگاه، کارکنان مشمول شاغل در آن واحد کـه دارای شرایط ذیل باشند در صورت احراز شرایط مندرج در بخشنامه فوق الذکر مذکور بهره مند گردند:

۱ - دارندگان مدرک دکتری در رشته های گروه پزشکی (پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و دامپزشکی) کـه مستقلاً توان اشتغال در خارج از محیط کار را دارند در قبال انجام وظایف و مأموریت های محوله بـه میزان ٦٠ ساعت در ماه غیر از ساعات موظف اداری بر اساس گزارش سامانه حضور و غیاب (بدون احتساب اضافه کاری برای ایام مأموریت روزانه) 

تبصره: دارندگان مدرک دکتری در رشته های گروه پیراپزشکی، بهداشتی، توانبخشی و پرستاری و مامایی مشروط بـه رعایت مراتب فوق

۲- مقرر گردید فوق العاده محرومیت از مطب فقط برای پُست های مدیر و معاون در معاونت ها پیش بینی شود و پُست های رییس اداره، کارشناس مسیول و کارشناس را شامل نخواهد شد.

۳- مقرر گردید علاوه بر پُست های مدیریت تعیین شده در بند ۱ برای سه معاونت بهداشت، غذا و دارو و درمان، ۲ مجوز در اختیار معاونین مربوطه قرار گیرد تا بـه صلاحدید بـه افراد موردنظر اختصاص یابد. برای سایر معاونت ها نیز یک ردیف مجوز اختصاص داده خواهد شد.

۳- در مراکز آموزشی و درمانی، فوق العاده محرومیت از مطب فقط برای پُست های مدیر و معاونین و مسیولین فنی اختصاص خواهد یافت.

۴- در شهرستان ها برای رؤسای شبکه ها، رؤسای مرکز بهداشت و بیمارستان و مسیولین فنی، حق محرومیت از مطب با رعایت شرایط مندرج در بخشنامه فوق الذکر اختصاص خواهد یافت.

۵- مشمولین این دستورالعمل کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی بـه غیر از پزشکان خانواده می باشند و همکاران متعهد خدمت در صورتی کـه مطابق بخشنامه های موجود امکان تأسیس مطب را داشته باشند مشمول این بخشنامه خواهند بود. 

لذا مقتضی است دستور فرمایید بـه شرط تحقق تمامی موارد فوق و با رعایت سهمیه و مجوزهای اختصاص یافته نسبت بـه تکمیل و اخذ تعهد و تأییدیه های مندرج در فرم ارسالی برای افراد مورد نیاز دانشگاه اقدام و سپس برای صدور قرارداد محرومیت از مطب بـه اداره منابع انسانی آن واحد ارجاع گردد.

تذکر ۱: دارا بودن حداقل ٦۰ ساعت اضافه کاری فیزیکی بـه صورت ماهیانه و در غیرساعات اداری (بدون احتساب اضافه کاری برای ایام مأموریت روزانه) جهت برقراری و استمرار پرداخت فوق العاده مذکور الزامی می باشد.

 تذکر ۲: صدور ابلاغ برقراری محرومیت از مطب توسط کارگزینی مشروط بـه وجود فرم تکمیل و تأیید شده محرومیت از مطب و ٦٠ ساعت اضافه کاری براساس گزارش سامانه حضور و غیاب چارگون می باشد.

تذکر ۳: حسابداری واحدهای تابعه مکلف می باشند برای پرداخت این فوق العاده در هر ماه گزارش تایمکس افراد مشمول را از کارگزینی واحد اخذ و در صورت رعایت حداقل ٦٠ ساعت اضافه کاری مازاد بر ساعات موظفی (بدون احتساب اضافه کاری برای ایام مأموریت روزانه)، نسبت بـه پرداخت فوق العاده مذکور اقدام نموده و در غیراین صورت از پرداخت فوق العاده مذکور در همان ماه خودداری نمایند.- معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز"

در پاسخ بـه شکایت مذکور، رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز بـه موجب لایحه شماره ۵/۸۸۴۱  مورخ ۱۴۰۳/۱/۲۸ توضیح داده است که:

" همان گونه کـه مستحضرید وفق مقررات، مستخدمین دولتی در قبال حضور خود در محل خدمت خارج از وقت اداری مشمول اضافه پرداختی بـه نام اضافه کار خواهند بود اما براساس بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری استخدامی اعضای غیرهیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی این اختیار داده شده است چنانچه مستخدم دارای اوصاف مندرج در بند مذکور باشد در قبال خدمات تمام وقت ایشان فوق العاده محرومیت از مطب پرداخت گردد.

با توجه بـه شروط اعلامی در بند مذکور پرداخت هرگونه فوق العاده محرومیت از مطب متوقف بر احراز شروط اعلامی در بند مذکور خواهد بود کـه از آن جمله:

۱- داشتن مدرک دکتری در رشته های اعلامی.

۲- عدم اشتغال در بخش غیردولتی.

۳- تمام وقت بودن فعالیت.

چنانچه مستخدم فاقد شروط اعلامی در بند مذکور باشد و بـه صورت موردی اضافه کاری نماید مشمول اضافه کاری پرداخت خواهد بود اما چنانچه دستگاه تمایل بـه استفاده از خدمات مستخدم بـه صورت تمام وقت باشد حسب عبارت «مجاز است» کـه افاده اختیار دارد می تواند با احراز شروط و توافق با کارمند طی قراردادی جداگانه، اقدام بـه بکارگیری تمام وقت مستخدم نماید.

بدیهی است پرداخت فوق العاده مذکور براساس تصریحات صورت گرفته در بند ۱۴ مارالذکر نیازمند سه مرحله خواهد بود، اول تمایل یا تشخیص دستگاه نسبت بـه بکارگیری تمام وقت، دوم احراز شرایط، سوم رضایت مستخدم با امضای تقاضا، لذا فوق العاده مذکور هیچ گاه بدون رضایت بالاترین مقام دستگاه امکان پذیر نخواهد بود کـه البته در صورت عدم موافقت بهره مندی از خدمات تمام وقت شاکی ممکن نبوده نمی توان از مستخدم بـه عنوان نیروی تمام وقت استفاده نمود.

وفق اعلام بخش پایانی بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری استخدامی، دستورالعمل مربوطه توسط هیات امنای دانشگاه بـه تصویب خواهد رسید کـه براساس ماده واحده دستورالعمل مذکور، پرداخت فوق العاده محرومیت «با تشخیص بالاترین مقام اجرایی» بـه شاغلین قابل پرداخت خواهد بود و بر همین اساس رییس دانشگاه بـه عنوان بالاترین مقام دستگاه در دانشگاه های علوم پزشکی تشخیص خواهد داد کـه بـه خدمات تمام وقت کدام یک از مستخدمین واجد شرایط نیاز دارد.

با توجه بـه اختیار تشخیص مورد اشاره، رییس دانشگاه تبریز، موضوع را در هیات رییسه مطرح و مقرر گردیده است با توجه بـه این کـه تمام وقتی بـه میزان ۶۰ ساعت اضافه کار مداوم در هر ماه در همه رشته ها مورد نیاز نیست در خصوص برخی رشته ها صرفاً در پُست های معاون و مدیر درخواست تمام وقتی گردد و در هر بخش نیز بنا بـه ضرورت ۲ سهمیه در این خصوص در نظر گرفته شود بدیهی است با توجه بـه این کـه پرداخت فوق العاده در قبال دریافت خدمات مستمر بوده، چنانچه شخصی مشمول موارد اعلامی نباشد، مکلف بـه ارایه خدمت مستمر ۶۰ ساعته نیز نخواهد بود لذا اولاً باز هم مقررات مذکور همان تداوم تشخیص اشاره شده بوده و از سوی دیگر حقی نیز در این خصوص ضایع نگردیده و در صورت عدم شمول از تمام وقتی نیز معاف خواهند بود.

با توجه بـه این کـه پرداخت محرومیت از مطب در قبال انجام وظایف و مأموریت های محوله تمام وقت خواهد بود لذا بالاترین مقام اجرایی با تأیید شیوه نامه مذکور عملاً تشخیص داده است کـه صرفاً از اشخاص ذکر شده در شیوه نامه درخواست تمام وقتی نماید و از سوی دیگر شاکی بنا بـه نامه تقدیمی نه تنها وظایفی مازاد بر وظیفه اصلی را پس از ساعات اداری انجام نمی دهد تا مشمول اضافه پرداختی مذکور گردد بلکه حسب اعلام واحد مربوطه وظایف اصلی خود را موکول بـه زمانی پس از ساعات موظف می نماید و این در حالی است کـه وظایف مذکور عرفاً در زمان اداری امکان تکمیل و رسیدگی را داشته و نیازی بـه حضور ایشان پس از وقت اداری بـه میزان ۶۰ ساعت در ماه نیز نمی باشد."

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۴/۲/۹ با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء بـه شرح زیر بـه صدور رای مبادرت کرده است.

اولاً بـه موجب بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری و استخدامی کارمندان غیر هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور، دانشگاه مجاز است بـه دارندگان مدرک دکتری در رشته های گروه پزشکی کـه تمام وقت برابر مقررات در واحدهای مختلف دانشگاه شاغل هستند، مشروط بـه این کـه در مراکز تشخیصی آموزشی درمانی، مطب، داروخانه، آزمایشگاه، بیمارستان، درمانگاه و سایر واحدهای بخش خصوصی و خیریه بـه فعالیت انتفاعی تخصصی اشتغال نداشته باشند، فوق العاده محرومیت از مطب پرداخت نماید و تا تصویب دستورالعمل مربوط توسط هیات امناء مبلغ فوق العاده محرومیت از مطب برابر ضوابط قبلی همچنان قابل پرداخت است. با توجه بـه این کـه در این مقرره، جامعه هدف پرداخت فوق العاده محرومیت از مطب مشخص شده و طبق آن محدودیتی از جهت پُست سازمانی کارکنان غیرهیات علمی مشمول دریافت این فوق العاده اعمال نشده است، بنابراین بخشنامه شماره /۲۸۲۹۹۵د/ ۵ مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۴ معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی تبریز  از آن جهت کـه دایره مشمولان این فوق العاده را بـه دارندگان پُست های مدیریتی و معاونان آنها محدود کرده، مغایر با مصوبه هیات امناء بوده و مآلاً صدور آن خارج از حدود اختیار مرجع صادرکننده بخشنامه مزبور بوده و مستند بـه بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می شود. این رای براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری