رای 2568 مورخ 1404/05/19 هیات عمومی دیوان عدالت اداری: صرف قرارگرفتن یا خروج اراضی از محدوده روستا ایجاد حق مکتسبه نمیکند

مشخصات رای:

شماره پرونده: هـ ت/0400008   
شماره دادنامه سیلور: 140431390001182568 
تاریخ: 1404/05/19
شاکی:  ***
طرف شکایت: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مازندران ـ شورای اسلامی روستای تجن لته بخش میاندرود ـ کمیته تصویب طرح های هادی استان مازندران
موضوع شکایت و خواسته:  ابطال طرح هادی روستای تجن لته سفلی گهرباران بخش میاندرود شهر ساری استان مازندران

بیشتر بخوانید:

+  موضوعات روستا و دهیاری در آراء دیوان عدالت اداری
+  شهر و روستا در نظریات مشورتی
+  کاربری املاک و اراضی در نظریات مشورتی

گردش کار:

شاکی دادخواستی به طرفیت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مازندران، شورای اسلامی روستای تجن لته بخش میاندرود، کمیته تصویب طرح های هادی استان مازندران به خواسته ابطال طرح هادی روستای تجن لته سفلی گهرباران بخش میاندرود شهر ساری استان مازندران به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیئت عمومی ارجاع شده است. 
دلایل شاکی  برای ابطال مقرره مورد شکایت:
شاکی اجمالاً بیان داشته است که: ملک اینجانب خارج از طرح هادی بوده در حالی که ملک مجاور و دیوار به دیوار اینجانب داخل طرح هادی قرار گرفته است و به لحاظ عدم رعایت عدالت در اعمال محدوده طرح هادی و مغایرت با بند 2 آیین نامه اجرایی ماده 7 اساسنامه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و اصل 2 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تقاضای ابطال و اصلاح طرح هادی مذکور را نموده است. 
خلاصه مدافعات طرف شکایت: 
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مازندران به موجب لایجه شماره 27305/01/30 مورخ 1403/12/01 به طور خلاصه توضیح داده است که: طرح هادی مذکور با در نظر گرفتن تخصیص سرانه کاربری مسکونی با توجه به رشد جمعیت روستا پیش بینی گردیده است و کلیه اقدامات کمیته تصویب طرح هادی و همچنین تعیین محدوده روستایی با رعایت قوانین و مقررات مربوطه و با توجه به شیوه نامه نحوه تهیه و تصویب طرح هادی و ضمن استعلام از ادارات و اعمال آن و نیز رعایت اصول معماری و شهرسازی و دیگر مؤلفه های تهیه طرح هادی صورت پذیرفته است. لذا رد شکایت مطروحه مورد استدعاست.
پرونده شماره هـ ت/0400008 مبنی بر درخواست ابطال طرح هادی روستای تجن لته سفلی گهرباران بخش میاندرود شهر ساری استان مازندران در جلسه مورخ 1404/5/5 هیئت تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست مورد رسیدگی قرارگرفت و اعضای محترم هیئت به اتفاق به شرح ذیل اعلام نظر نمودند:

رأی هیئت تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست

بر اساس بند (ب) ماده 51 قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب 1403 مقرر گردیده: «طرح های هادی روستایی و تعیین محدوده روستاها در سراسر کشور بر اساس ضوابط مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران توسط اداره بنیاد مسکن شهرستان تهیه می شود و در کمیته ای متشکل از معاون عمرانی استاندار (رئیس کمیته)، مدیر کل بنیاد مسکن استان (دبیر)، نماینده اداره کل راه و شهرسازی استان، نماینده سازمان جهاد کشاورزی استان، نماینده اداره کل حفاظت محیط زیست استان، فرماندار شهرستان، مدیر بنیاد مسکن شهرستان، بخشدار بخش مربوط و رئیس شورای اسلامی روستا (ناظر) و دهیار (ناظر) بررسی شده و به تصویب می رسد.»
بنابه مراتب مذکور و با عنایت به اینکه صرف قرارگرفتن اراضی اشخاص در محدوده روستا و همچنین خروج آن اراضی از محدوده روستا به واسطه تغییرات صورت گرفته در طرح هادی موجب ایجاد حق مکتسبه و تضییع آن نمی گردد و این امر ناشی از اعمال صلاحیت های قانونی کمیته تصویب طرح های هادی روستایی است، لذا طرح هادی روستای تجن لته سفلی گهرباران بخش میاندرود شهر ساری استان مازندران مغایرتی با قوانین و مقررات مورد استناد شاکی نداشته و قابل ابطال نمی باشد.
این رأی به استناد بند (ب) ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب 1402 ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رئیس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است. همچنین این رأی به استناد ماده 93 قانون مذکور پس از قطعیت در رسیدگی و تصمیم گیری های آتی مراجع قضایی و اداری، معتبر و ملاک عمل خواهد بود.
رئیس هیئت تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست دیوان عدالت اداری

**************

خلاصه و تحلیل رأی شماره ۱۴۰۴۳۱۳۹۰۰۰۱۱۸۲۵۶۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری 

شرح پرونده: 
دلایل شاکی: 
· ملک شاکی خارج از طرح هادی قرار گرفته در حالی که ملک مجاور و دیوار به دیوار داخل طرح هادی است
· عدم رعایت عدالت در اعمال محدوده طرح هادی
· مغایرت با بند ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۷ اساسنامه بنیاد مسکن
· مغایرت با اصل ۲ قانون اساسی 
دفاعیات بنیاد مسکن: 
· طرح هادی با در نظر گرفتن تخصیص سرانه کاربری مسکونی و رشد جمعیت تهیه شده
· کلیه اقدامات با رعایت قوانین و مقررات مربوطه انجام شده
· رعایت اصول معماری و شهرسازی و دیگر مؤلفه های تهیه طرح هادی 

دلایل و مستندات هیأت عمومی دیوان: 
۱. سازوکار قانونی تصویب طرح های هادی: 
هیأت عمومی به بند (ب) ماده ۵۱ قانون برنامه پنج ساله هفتم استناد کرده که: 
· طرح های هادی روستایی و تعیین محدوده روستاها بر اساس ضوابط مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تهیه می شود
· در کمیته ای متشکل از ۹ عضو و ناظر بررسی و تصویب می شود 
۲. اصل حقوقی مهم: 
"صرف قرارگرفتن اراضی اشخاص در محدوده روستا و همچنین خروج آن اراضی از محدوده روستا به واسطه تغییرات صورت گرفته در طرح هادی موجب ایجاد حق مکتسبه و تضییع آن نمی گردد" 
۳. توجیه حقوقی: 
این امر ناشی از اعمال صلاحیت های قانونی کمیته تصویب طرح های هادی روستایی است. 

نتیجه گیری هیأت عمومی: 
طرح هادی روستای تجن لته سفلی: 
· مغایرتی با قوانین و مقررات مورد استناد شاکی ندارد
· قابل ابطال نمی باشد 

نکات کلیدی حقوقی: 
۱. حق مکتسبه در طرح های توسعه: قرارگیری ملک در داخل یا خارج محدوده طرح های توسعه روستایی و شهری ایجاد حق مکتسبه نمی کند. 
۲. اختیارات قانونی کمیته های تخصصی: تصمیمات کمیته های تخصصی در تعیین محدوده ها، در چارچوب صلاحیت های قانونی آنها است. 
۳. معیارهای تصویب طرح های هادی: معیارهای فنی مانند سرانه کاربری، رشد جمعیت و اصول شهرسازی ملاک عمل است، نه موقعیت ملک افراد. 
۴. تأثیر این رأی: این رأی رویه قضایی مهمی در مورد اعتراضات به طرح های هادی و تعیین محدوده روستاها ایجاد می کند. 
پیامدهای عملی: 
· مالکان نمی توانند صرفاً به دلیل قرارگیری ملکشان در داخل یا خارج محدوده، ادعای تضییع حق یا تبعیض کنند.
· تصمیمات کمیته های تصویب طرح هادی که بر اساس ضوابط فنی گرفته شده باشد، از نظر قضایی محفوظ است.
· این رأی بر حاکمیت ضوابط فنی و تخصصی بر ملاحظات فردی در طرح های توسعه تأکید دارد. 
این رأی نشان دهنده رویکرد قضایی به رسمیت شناختن اختیارات دستگاه های تخصصی در تعیین محدوده های توسعه و اولویت دادن به معیارهای فنی بر ملاحظات فردی است. 

در صورت نیاز به مشاوره یا مستندات بیشتر می توانید با کارشناسان حقوقی تماس بگیرید.