اجرای رفع تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت در اجرای احکام کیفری نیازمند صدور اجراییه نیست / نظریه مشورتی 7/1402/184 مورخ 1402/03/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/1402/184

شماره پرونده : 1402-168-184ک

تاریخ نظریه : 1402/03/28

استعلام :

نظر به اینکه قانون آیین دادرسی کیفری و آیین‌ نامه‌های مرتبط در خصوص اجرای جنبه مدنی حکم در پرونده‌های تصرف عدوانی، مزاحمت ملکی و ممانعت از حق (یعنی رفت تصرف، رفع مزاحمت و رفع ممانعت حسب مورد) مسکوت بوده و تشریفات خاصی را بیان ننموده است و با توجه به مفاد ماده 550 قانون آیین دادرسی کیفری و همچنین مواد 4 تا 8 قانون اجرای احکام مدنی، آیا اجرای این بخش از حکم دادگاه بدون صدور اجراییه از سوی دادگاه کیفری دو موضوع مواد اخیرالذکر امکان‌پذیر است؟ به عبارت دیگر آیا جهت اجرای این بخش از حکم نیازی به صدور اجراییه از سوی دادگاه کیفری می‌ باشد؟ (بدیهی است که چنانچه در کنار این موارد حکم به مجازات نیز صادر شده باشد اجرای مجازات نیازی به این موارد ندارد).

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

با توجه به این که ماده 550 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 ناظر به احکام دادگاه‌های کیفری است که در خصوص جرائمی همچون ماده 690 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 صادر شده و حکم به رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت و ممانعت از حق به تبع امر کیفری صادر شده است، با لحاظ ماده 490 قانون یادشده، در خصوص رفع تصرف عدوانی یا مزاحمت و ممانعت از حق نیز صرفاً پس از قطعیت رأی قابلیت اجرا می‌ یابد.

شایسته ذکر است با عنایت به ماده 175 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی که اجرای بلافاصله رأی صادره مبنی بر رفع تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق را مقرر داشته و نیز با توجه به این‌ که آراء مزبور قبل از قطعیت هم به دستور مرجع صادرکننده رأی توسط اجرای دادگاه یا ضابطین دادگستری قابل اجرا است، این آراء مشمول استثناء صدر ماده 4 قانون اجرای احکام مدنی است و پس از قطعیت نیز اجرای آن به ترتیب مقرر در ماده 175 یادشده انجام می شود و نیاز به صدور اجراییه نیست؛ به عبارت دیگر در دعاوی تصرف در امور مدنی نیز اجرای رأی مستلزم صدور اجراییه نیست.